انواع صندوق های سرمایه گذاری

۰۱ مهر

صندوق های سرمایه گذاری یکی از روش های سرمایه گذاری در بازار سرمایه است. صندوق ها نهادهای واسطه مالی هستند که وجوه مردم را جمع آوری کرده و در اوراق بهادار سرمایه گذاری کرده و افراد را از سود حاصل منتفع می کنند. در این مقاله سعی شده تا به معرفی انواع صندوق های سرمایه گذاری پرداخته و شما را با این ابزار مفید مالی بیشتر آشنا کنیم.

در یک تقسیم‌بندی، صندوق‌ های سرمایه‌گذاری را بسته به نوع دارایی‌ای که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند، می‌توان به ۳ دسته‌ی زیر تقسیم کرد:

صندوق‌ های سرمایه‌گذاری اوراق بهادار

این صندوق‌ها با سرمایه‌گذاری روی اوراق بهادار اقدام به سودآوری برای سرمایه‌گذاران می‌کنند. این صندوق‌ها خود به ۶ دسته تقسیم می‌شوند:

صندوق‌ های سرمایه گذاری در سهام

صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام بر اساس الزامات سازمان بورس و اوراق بهادار، موظّفند حداقل ۷۰ درصد از سرمایه‌ خود را در سهام و حق تقدم سهام سرمایه‌گذاری کنند. این نوع از صندوق‌ها به لحاظ ریسک سرمایه‌گذاری دارای ریسک بالایی بوده وطبیعتاً می‌توانند سود بیشتری نیز نسبت به صندوق‌های با درآمد ثابت یا مختلط ایجاد کنند.

صندوق‌ های سرمایه ‌گذاری با درآمد ثابت

صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت نیز بر اساس الزامات سازمان بورس و اوراق بهادار موظّفند که حداقل ۷۵ درصد از دارایی‌های خود را به اوراق بهادار با درآمد ثابت مانند اوراق مشارکت، سپرده‌های بانکی و… اختصاص دهند. این نوع از صندوق‌ها به لحاظ ریسک نسبت به صندوق‌های در سهام از ریسک کمتری برخوردارند و به همین دلیل عمدتاً سودآوری کمتری نسبت به صندوق‌های در سهام دارند.

صندوق‌‎های سرمایه گذاری مختلط

صندوق‌های سرمایه‌گذاری از نوع مختلط بر اساس مقرّرات سازمان بورس و اوراق بهادار موظّفند بین ۴۰ تا ۶۰ درصد دارایی‌های خود را به سهام یا حق تقدم سهام (یا اوراق با درآمد ثابت) اختصاص داده و مابقی را به اوراق بهادار با درآمد ثابت (یا سهام و حق تقدم) اختصاص دهند. این نوع از صندوق‌ها به طور کلّی به لحاظ ریسک دارای ریسک کمتری از صندوق‌های در سهام و نیز سود کمتر از صندوق‌های در سهام هستند و در مقایسه با صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت دارای ریسک بیشتر و در نتیجه سود بیشترند. البتّه ذکر این نکته ضروری است که این مسئله یک قانون ثابت نیست؛ بلکه در برهه‌هایی از یک دوره‌ سرمایه‌گذاری ممکن است این نوع صندوق‌ها بازدهی بیشتری نسبت به سایر صندوق‎ها داشته باشند. آنچه گفته شد به طور کلّی صادق است.

صندوق‌ های سرمایه‌گذاری کالایی قابل معامله (ETC)

صندوق‌های کالایی قابل معامله (ETC) یکی از ابزارهای مالی نوین هستند که به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که به جای خرید و نگهداری کالای مورد نظر و تحمّل هزینه‌های نگهداری به طور مستقیم و خسارت‌های احتمالی آن، اوراق این صندوق‌ها را خریداری نمایند. با خرید این اوراق، سرمایه‌گذار در عین داشتن مالکیت کالای موردنظر، مسئولیت نگهداری از آن کالا را بر عهده ندارد. به عبارت دیگر، این صندوق‌ها بخش قابل ملاحظه‌ای از وجوه گردآوری شده‌ی خود را به سرمایه‌گذاری در کالایی خاص اختصاص می‌دهند و علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری در آن کالای خاص اقدام به خرید واحدهای این صندوق‌ها می‌کنند.

صندوق های سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC)

صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر صندوق‌هایی هستند که با جمع‌آوری منابع مالی سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر، سرمایه‌ لازم برای رشد و گسترش کسب‌وکارهای نوپا را فراهم می‌کنند. از این نوع صندوق‌ها با نام‌هایی تحت عناوین «صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه» یا «صندوق‌های سرمایه‌گذاری کارآفرینی» نیز یاد می‌شود. کسب‌وکارهایی که در دوره‌ رشد و نمو خود قرار دارند علی‌رغم ریسک زیادی که دارند می‌توانند پتانسیل سودآوری زیادی نیز داشته باشند؛ لذا سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها باید همراه با تحلیل و بررسی دقیق کسب‌وکار مورد نظر بوده و باید به پتانسیل رشد و سودآوری آن در آینده توجه داشت.

صندوق‌ های سرمایه‌گذاری صندوق در صندوق

سازمان بورس و اوراق بهادار با توجه به اهداف و استراتژی‌های خود مبنی بر ایجاد بسترها و ابزارهای نوین در بازار سرمایه، اقدام به راه‌اندازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری صندوق در صندوق کرده‌ است. این نوع از صندوق‌ها بر اساس استراتژی خود به جای سرمایه‌گذاری در سهام، در واحدهای سرمایه‌گذاری سایر صندوق‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند و ملزم هستند که حداقل ۸۵ درصد از سرمایه‌ خود را به این امر اختصاص دهند. مزیتی که برای این نوع از صندوق‌ها می‌توان برشمرد این است که سرمایه‌گذاری در آن‌ها به نوعی به معنای سرمایه‌گذاری در چندین صندوق است که به سرمایه‌گذار این امکان را می‌دهد به جای استفاده از یک تیم مدیریت از تخصص چندین تیم مدیریت بهره‌مند شود.

صندوق‌ های سرمایه‌گذاری تأمین مالی

یکی از مهم‌ترین چالش‌های هر فعالیت اقتصادی، تأمین مالی آن است. این صندوق‌ها نیز به منظور تأمین مالی پروژه‌ها و فعالیت‌های اقتصادی راه‌اندازی شده‌اند که به دو دسته‌ زیر تقسیم می‌شوند:

صندوق‌ های سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات

صندوق‌ های سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات، صندوق‌هایی هستند که از جمع‌آوری سرمایه‌های کوچک اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بزرگ ساختمانی ایجاد شده‌‍اند. این صندوق‌ها امکان استفاده‌ سرمایه‌گذاران خرد از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در پروژه های ساختمانی بزرگ و درآمدزا را فراهم می‌آورند. افراد برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا شرکت‌های سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات، از دو طریق می‌توانند عمل کنند:

الف) از طریق خرید واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های مذکور در زمانی که سهام خود را به عموم عرضه می‌کنند.

ب) از طریق خرید واحدهای سرمایه‌گذاری در بورس، که همانند سهام و سایر اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس، قابل معامله‌اند.

صندوق‌ های سرمایه‌گذاری پروژه

صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه نهادهایی مالی هستند که با اخذ مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار تأسیس شده و به جمع‌آوری سرمایه از عموم و تخصیص آن به سرمایه‌گذاری در ساخت و تکمیل پروژه‌ی اشاره شده در اساسنامه‌ی این صندوق‌ها، می‌پردازند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه به‌منظور انجام پروژه مورد نظر خود، در چارچوب اساسنامه و با رعایت مقرّرات، یک شرکت سهامی خاص به نام «شرکت پروژه» تأسیس می‌کنند که آن شرکت، پس از تکمیل و آغاز مرحله‌ی بهره‌برداری، تبدیل به یک شرکت سهامی عام شده و سهام آن در بورس یا بازار خارج از بورس پذیرش و قابل معامله می‌شود. پس از ساخت پروژه و عرضه شدن سهام شرکت مذکور در بورس، فعالیت صندوق پایان یافته و تمامی دارایی‌ها و بدهی‌های صندوق به شرکت پروژه منتقل‌شده و به دارندگان واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق، به همان نسبت، سهام شرکت پروژه واگذار می‌شود.

صندوق‌ های ارزی

با وجود این نوع صندوق‌ها، سرمایه‌گذاران می‌توانند به جای مراجعه به بازار فیزیکی ارز و خرید و فروش آن، سرمایه‌ مورد نظر را به این صندوق‌ها اختصاص داده و این صندوق‌ها نیز با استفاده از تیم مدیریت تخصصی اقدام به سرمایه‌گذاری در اوراق ارزی و سپرده‌های ارزی کرده و از این طریق سرمایه‌گذاران را منتفع می‌کنند.