نحوه پرداخت سود ماهانه صندوق های سرمایه گذاری

صندوق های سرمایه گذاری به دو روش عمده پرداخت سود انجام می‌دهند. اولین روش، پرداخت سودهای نقدی است و روش دیگر سود سرمایه ناشی از افزایش قیمت واحدهای سرمایه گذاری است.

در پرداخت سود نقدی، براساس عملکرد صندوق در طول سال یا دوره تعیین شده درصدی از ارزش خالص دارایی ها به سهامداران پرداخت می‌شود.

در حالت سود حاصل از افزایش قیمت واحدها، ارزش یا تعداد اوراق بهادار داخل سبد صندوق افزایش یافته که بر روی واحدهای صندوق اثر می‌گذارد و به‌عنوان سود پرداخت می‌شود. همچنین در این روش عایدات سرمایه ای ناشی از دارایی های فروخته شده هم وجود دارد که در نتیجه فروش اوراق بهادار داخل سبد صندوق به مبلغی بیش از بهای تمام شده آن‌ها است که در پایان دوره بین همه سرمایه گذاران و به نسبت‌ واحدها تقسیم می‌شود.

کسب سود از صندوق های سرمایه گذاری بسته به قوانین و استراتژی هر صندوق بر اساس یکی از این روش‌ها صورت می‌گیرد.

روش پرداخت سود صندوق های سرمایه گذاری در امیدنامه هر صندوق تحت عنوان پرداخت دوره‌ای به سرمایه گذاران تعیین شده و نحوه سوددهی توضیح داده می‌شود. در صورتی که روش سوددهی پرداخت سود نقدی باشد، بر اساس این قانون، مدیر صندوق موظف است طی دو روز کاری پس از پایان هر دوره‌ی پیش‌بینی شده‌ی پرداخت نقدی سود، مبلغ قابل پرداخت را به حساب سهامداران واریز کند. در ادامه به نحوه پرداخت سود سه نوع صندوق مهم سرمایه گذاری می‌پردازیم.

عمده‌ی صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت، پرداخت سود نقدی در بازه‌های زمانی مانند یک‌ماهه، سه‌ماهه، شش‌ماهه، یک‌ساله و … دارند. پرداخت سود نقدی دوره‌ای یکی از جذابیت‌های این صندوق ها برای مردم است که بیشترین شباهت را به حساب های بانکی دارند. با توجه به اینکه عمده ترکیب دارایی این صندوق ها، اوراق بهادار با درآمد ثابت مانند حساب های بانکی هستند، نرخ سود این صندوق ها به نرخ سود سپرده های بانکی نزدیک و در اکثر مواقع کمی از آن‌ها بالاتر است.

پس از پرداخت دوره‌ای نقدی سود به سهامداران، ارزش خالص هر واحد از صندوق به قیمت مبنا برمی‌گردد که سبب تعدیل قیمت واحدها می‌شود.

در میان صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت، ۵۱ صندوق سود نقدی یک‌ماهه پرداخت می‌کنند.

همان‌طور که می‌دانید ترکیب دارایی عمده صندوق های سرمایه گذاری در سهام، سهام مورد معامله در بازار بورس است. به علت ذات نوسانی این نوع از اوراق، پرداخت سود پیش‌بینی شده در طی مدت زمان مشخص امکان‌پذیر نیست؛ بنابراین اکثر این صندوق ها پرداخت سود نقدی ندارند و بازدهی صندوق در افزایش قیمت واحدهای سرمایه گذاری خود را نشان می‌دهد. سهامداران این صندوق ها، با فروش برخی یا همه واحدهای سرمایه گذاری می‌توانند اصل سرمایه به همراه سود آن را دریافت کنند؛ اما در صورت عدم فروش، سود واحدها به سرمایه شخص اضافه شده و سود بیشتری را می‌توانند کسب کنند. همچنین نرخ سود اکثر صندوق های سرمایه گذاری در سهام نسبت به سایر صندوق ها بیشتر است که طبیعتاً ریسک بیشتری را نیز به همراه دارند.

در میان همه صندوق های سرمایه گذاری در سهام مورد معامله در بازار سرمایه، تنها دو صندوق هستند که دارای دوره تقسیم سود ماهانه هستند.

برای مثال، صندوق سرمایه گذاری در سهام مشترک آگاه در طول مدت فعالیت خود (۱۱ سال گذشته منتهی به دی ماه۹۸) توانسته بالغ بر ۱۰ هزار درصد بازدهی ایجاد کند که بالاترین بازدهی در بین سایر صندوق های سرمایه گذاری بوده است. این صندوق همچنین دارای بازدهی بیش از ۱۶۰ درصدی در یک سال اخیر (منتهی به دی ماه ۹۸) بوده است که با توجه به سایر نرخ‌های سود، درصد بازدهی بسیار بالایی را ایجاد کرده است.

بیشتر صندوق های سرمایه گذاری مختلط نیز همانند صندوق های سرمایه گذاری در سهام پرداخت سود نقدی به‌صورت دوره‌ای ندارند و سود ناشی از عملکرد صندوق به‌صورت افزایش بهای واحدهای صندوق دیده می‌شود.

از گذشته، سپرده گذاری در حساب های بانکی یکی از رایج‌ترین گزینه‌های سرمایه گذاری برای بسیاری افراد بوده است. با توجه به اطلاعات موجود طی ۳۰ سال گذشته در مجموع هیچ‌گاه نرخ سود بر سپرده های بلندمدت بانکی کمتر از ۸ درصد نبوده است. حتی در برخی از دوره‌های زمانی نیز نرخ سود بانکی تا ۳۰ درصد نیز افزایش یافته است. در واقع نرخ سود بانکی همواره یکی از جذابیت‌های حساب های بانکی برای مردم بوده است. بانک مرکزی تاکنون چندین بار مدیریت کاهش نرخ سود بانکی را در دستور کار خود قرار داده است تا با نرخ تورم متناسب باشد؛ اما در برخی مواقع با توجه به شرایط نامناسب اقتصادی، مدیریت کاهش نرخ سود بانکی موفقیت‌آمیز نبوده و انحراف از نرخ اعلام شده مشاهده شده است. در حال حاضر با توجه به مصوبات، نرخ سود سپرده های کوتاه مدت بانکی باید به صورت۱۵ درصد ماه‌شمار باشد اما بسیاری از بانک ها نرخ حساب های کوتاه مدت را تا ۲۰ درصد نیز افزایش داده‌اند. همچنین  بر خلاف اعلام بانک مرکزی مبنی بر اعطای حداکثر سود ۱۵ درصد به سپرده های یک‌ساله ، تقریباً هیچ‌کدام از بانک های کشور این حد را رعایت نمی‌کنند و تقریباً همه بانک ها حداقل نرخ ۱۸ درصد را در قبال سپرده های کوتاه مدت و بلند مدت به مشتریان خود اعطا می‌کنند.

افزایش سود بانکی  و تورم، سبب شده است که بسیاری از بانک ها توان پرداخت سودهای بالا را نداشته باشند و مجبور به برداشت از منابع بانک مرکزی شوند. به نظر می‌رسد تصمیم فعلی بانک مرکزی مبنی بر آزاد گذاشتن بانک ها در نرخ سود، اگر بدون نظارت کافی و کنترل بر منابع و مصارف بانک ها باشد، ممکن است اضافه برداشت بانک ها از بانک مرکزی ادامه یابد و بدهی آن‌ها به بانک مرکزی به یکی از چالش‌ها و بحران‌های جدید اقتصاد تبدیل شود.

در مقابل با توجه به اینکه صندوق های سرمایه گذاری نرخ تضمینی پرداخت سود ندارند و تنها سود پیش‌بینی ارائه می‌دهند، در پرداخت بازده بر روی حساب های بانکی کاملاً در رقابت هستند. بسیاری از صندوق های سرمایه گذاری با توجه به عملکرد دوران فعالیت خود در مقایسه با بسیاری از سپرده های بانکی، توانسته‌اند نرخ سود بسیار بیشتری پرداخت ایجاد کنند. .

در این مطلب درباره نحوه پرداخت سود صندوق های سرمایه گذاری توضیح دادیم. با توجه به اطلاعات موجود می‌توان عنوان کرد که با اینکه بسیاری از صندوق های سرمایه گذاری در مقابل سپرده های بانکی، دارای سود تضمینی نیستند؛ اما براساس عملکرد آن‌ها، نرخ سود بالاتری را به سهامداران خود ارائه می‌دهند. بیشتر صندوق های سرمایه گذاری توسط تیم‌های حرفه‌ای مدیریت می‌شوند که با تدوین بهینه‌ترین ترکیب دارایی بتوانند بازدهی بالاتری را نسبت به سایر ابزارهای بازار دریافت کنند و در عین حال ریسک سرمایه گذاری را کاهش دهند؛ بنابراین سپرده گذاری در صندوق های سرمایه گذاری را می‌توان یکی از گزینه‌های جذاب برای عموم مردم برشمرد.