انواع مختلفی از صندوق های سرمایه گذاری در بازار بورس وجود دارد تا افراد با هر میزان سرمایه و هر سطح تفکر، بتوانند سرمایه خود را به آن‌ها بسپارند و به میزان ریسک ‌پذیری خود، بازدهی به دست آورند. زمانی که به شناخت کافی نسبت به میزان ریسک‌پذیری و اهداف سرمایه‌گذاری خود دست یافتید، نوبت به خرید می‌رسد اما بهترین زمان خرید صندوق‌ ها چه زمانی است؟ این سوالی است که در مطلب پیش‌رو به آن پاسخ خواهیم داد.

بزرگترین دغدغه افراد برای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه، میزان بازدهی است. در واقع همه ما تمایل داریم در قیمت‌های کمتر خرید کنیم و در قیمت‌های بالا سهام خود را به فروش برسانیم. به همین منظور یکی از ملاک‌هایی که برای کسب بازدهی بالا لازم است آن را در نظر بگیریم، زمان مناسب ورود به یک سهم یا زمان مناسب خرید واحدهای یک صندوق سرمایه‌گذاری است.
به عنوان مثال یک صندوق سهامی و نه صندوق شاخصی، لزوما با شاخص‌های بورس همگام نیست. بنابراین برای شروع سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سهامی، صرفا در نظر گرفتن مثبت یا منفی بودن شاخص‌های بورس صحیح نیست و باید موارد دیگری نیز در نظر گرفته شود.
در حقیقت، زمان مناسب برای خرید صندوق سرمایه‌گذاری و مدت‌زمان نگهداری آن، متناسب با استراتژی‌ها و شرایط هر فرد و بنا به نوع صندوق متفاوت است. برای آن که بدانیم بهترین زمان خرید صندوق‌ ها چه زمانی است؟ در ابتدا انواع آن‌ها را نام می‌بریم و مختصر توضیحی درباره آن‌ها خواهیم داد.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای افراد غیر حرفه‌ای بازار بسیار کاربردی و مناسب هستند. چرا که در این شیوه سرمایه‌گذاری روند تشکیل پرتفوی و مدیریت آن به عهده متخصصان بازار سرمایه است. در نتیجه سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها نیاز به صرف وقت یا کسب اطلاعات تخصصی ندارد. البته بسیاری از معامله‌گران باتجربه بازار سرمایه نیز بخشی از دارایی‌های خود را به صندوق‌ها اختصاص می‌دهند تا از مزایای مدیریت حرفه‌ای آن‌ها بهره‌مند شوند.
انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری را می‌توان از جنبه‌های مختلفی چون ترکیب دارایی‌ها، هدف سرمایه‌گذاری و روش معامله واحدها تقسیم‌بندی کرد که مهمترین آن‌ها عبارتند از: صندوق با درآمد ثابت، صندوق سرمایه‌گذاری در سهام و صندوق مختلط.
در صندوق های درآمد ثابت، سرمایه دریافت‌شده از طرف سرمایه‌گذاران به اوراق با درآمد ثابت یا سپرده‌های بانکی اختصاص می‌یابد. در صندوق سرمایه‌گذاری سهام، همان‌طور که از نامش پیدا است، بیشتر وجوه به سهام و حق تقدم سهام اختصاص داده می‌شود و در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط که حد میانی صندوق‌های با درآمد ثابت و صندوق‌های سهامی هستند، نیمی از سرمایه در سهام و نیم دیگر در اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود.
با توجه به ترکیب دارایی می‌توانیم نسبت ریسک و بازده این صندوق‌ها را برآورد و با شناخت روحیه خود، صندوق مناسب با میزان ریسک‌پذیری‌مان را پیدا کنیم. به عنوان مثال صندوق‌های مختلط نسبت به صندوق‌های سهامی دارای ریسک کمتر و نسبت به صندوق‌های با در‌آمد ثابت ریسک بیشتری دارند.
علاوه بر شناخت روحیه و میزان ریسک‌پذیری، شاخص‌های دیگری برای انتخاب بهترین صندوق سرمایه گذاری وجود دارد که مهمترین آن‌ها عبارتند از: مشخص کردن بازه سرمایه‌گذاری، عملکرد صندوق، ضامن نقدشوندگی صندوق، نرخ سود پیش‌بینی شده صندوق، ضریب بتا و ضریب آلفا صندوق، ارزش خالص هر واحد صندوق (NAV)، ترکیب پرتفوی صندوق و… .

در ادامه قصد داریم بهترین زمان خرید صندوق‌ ها را از دو جهت بررسی کنیم: ۱- بر اساس نوع صندوق ۲- بر اساس برخی از شاخص‌های انتخاب صندوق که در بالا از آن‌ها نام بردیم.

گفتیم که ترکیب دارایی سه نوع صندوق مختلط، سهامی و درآمد ثابت متفاوت است. درصد بالای دارایی‌ صندوق‌های سهامی، سهام است بنابراین زمان مناسب ورود به این صندوق‌ها بسته به شرایط بازار دارد. یعنی زمانی که شرایط بازار مساعد است در واقع زمان ورود به این صندوق‌ها است و عکس این مطلب نیز صدق می‌کند.
برای خرید واحد صندوق‌های مختلط نیز لازم است به همین منوال و با توجه به شرایط بازار اقدام کرد. با توجه به ترکیب‌ این صندوق‌ها که شامل حداکثر ۶۰ درصد سهام و حداقل ۴۰ درصد اوراق با درآمد ثابت هستند، روزهای مثبت و خوب بازار، فرصت مناسبی برای خرید محسوب می‌شود.
برای خرید صندوق‌های درآمد ثابت، زمان مشخصی نمی‌توان تعیین کرد و هر زمان که شخصی تمایل داشته باشد، می‌تواند واحدهای این صندوق‌ها را خریداری کند. هر چند که بازار مثبت، بازدهی بیشتری را شامل حال این گروه از صندوق‌ها نیز می‌کند زیرا درصدی از دارایی‌های این صندوق‌ها نیز به سهام اختصاص می‌یابد و در بازار مثبت، سود بیشتری خواهند داشت.

از شاخص‌های انتخاب بهترین صندوق که در بالا ذکر شد، مشخص کردن بازه سرمایه‌گذاری، ضریب آلفا و بتا و ارزش خالص هر واحد صندوق (NAV) نیز می‌توانند معیارهایی برای بهترین زمان خرید صندوق‌ ها باشند که در ادامه به توضیح آن‌ها خواهیم پرداخت.

۱٫ مشخص کردن بازه سرمایه‌گذاری
برای تشخیص بهترین زمان خرید صندوق مهمترین سوالی که باید از خود بپرسید این است که می‌خواهید برای چه مدتی سرمایه‌تان را در صندوق نگه دارید؟ یا به عبارتی می‌خواهید یک سرمایه‌گذاری چند ماهه داشته باشید یا سرمایه‌گذاری چند ساله؟
اگر بازه زمانی بلندمدت را در نظر گرفته‌اید، صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام گزینه مناسبی هستند و می‌توانید هر زمان که خواستید برای خرید اقدام کنید زیرا با در نظر گرفتن یک دوره چند ساله، نوسانات بازار اهمیت کمتری دارند. این صندوق‌ها معمولا در طول چند سال سود مناسبی را نصیب سرمایه‌گذاران می‌کنند؛ البته میزان این سود بستگی به مهارت تیم مدیریت صندوق دارد. برای مثال صندوق مشترک آگاه توانسته است در طول ۱۳ سال بیش از ۳۶ هزار درصد بازدهی کسب کند و این یعنی سرمایه‌گذارانی که در چند سال گذشته و با دید بلندمدت اقدام به خرید واحدهای این صندوق کرده‌اند، تا به حال سود بسیار بالایی به دست آورده‌اند.
برای بازه‌های زمانی کوتاه‌تر، البته در مورد صندوق‌ های قابل معامله ETF، می‌توانید از داده‌های تحلیل تکنیکال نیز استفاده کنید و بر اساس نمودارها، به اصطلاح در کف بخرید و در سقف بفروشید.
گفتنی است که به طور کلی ریسک صندوق‌های سرمایه‌گذاری نسبت به سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس بسیار پایین‌تر است زیرا صندوق‌های سرمایه‌گذاری تحت نظارت سازمان بورس تاسیس و تحت نظارت تیم‌های متخصص و حرفه‌ای مدیریت می‌شوند. علاوه بر این سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها اطمینان خاطر بیشتری را به دنبال دارد، زیرا چنان چه در کوتاه‌مدت سود ندهند، به احتمال زیاد در بلندمدت و میان‌مدت سودساز هستند.
در نتیجه به طور کلی ریسک ورشکستگی یا صفر شدن سرمایه در صندوق‌ها بسیار کم است و تنها ریسکی که شاید سرمایه‌گذاران را تهدید کند، ریسک سود نکردن یا از دست دادن بخش کوچکی از سرمایه در کوتاه‌مدت است.

۲٫ ضریب بتا و آلفای صندوق
یکی از مفاهیم مهم در صندوق‌ها،‌ ضریب بتای آن‌ها‌ است. بتا به ضریبی گفته می‌شود که تغییرات ارزش دارایی‌ها را در طول زمان نسبت به نوسانات بازار نشان می‌دهد. عدد بتا ممکن است منفی یا مثبت باشد و با تحلیل آن می‌توان زمان مناسب خرید را فروش را به دست آورد.
به عنوان مثال زمانی‌که شاخص کل ریزشی می‌شود، صنایع و سهم‌هایی که بتای منفی دارند بیشتر مورد استقبال قرار می‌گیرند و رشد قیمتی را تجربه می‌کنند. این یعنی بهتر است سرمایه‌گذار در زمان رکود بازار صندوق‌هایی با بتای منفی را خریداری کند.

۳٫ ارزش خالص هر واحد صندوق یا NAV
NAV صندوق، به خالص ارزش دارایی صندوق گفته می‌شود که پس از کسر بدهی‌های آن به دست می‌آید. این عدد نشان می‌دهد که در طی دوره سرمایه‌گذاری، واحدهای صندوق چه میزان افزایش یا کاهش قیمت داشتند. با بررسی ارزش خالص دارایی می‌توان فرصت‌های سرمایه‌گذاری بالقوه را در صندوق‌ های سرمایه گذاری مشترک، ETF یا شاخص‌ها شناسایی کرد و زمان مناسب خرید صندوق را به دست آورد.
برای مثال اگر یک صندوق ETF با قیمتی کمتر از NAV در بازار خرید و فروش شود، یعنی قیمت بازار با ارزش واقعی واحدهای صندوق فاصله دارد و الان زمان خوبی برای خرید است.
برای این که تشخیص دهید بهترین زمان خرید صندوق‌ها چه زمانی است، لازم است بتا، آلفا، NAV و دیگر ویژگی‌های صندوق‌ها را که در این مقاله به آن‌ها اشاره کردیم در کنار هم مورد بررسی قرار دهید.

یکی از مواردی که هنگام خرید صندوق‌های سرمایه‌گذاری باید به آن دقت کرد، زمان خرید است. بر اساس مواردی چون استراتژی شخصی، مشخص کردن بازه زمانی، نوع صندوق و ویژگی‌های صندوق چون ضریب بتا و NAV و… می‌توان تشخیص داد که بهترین زمان خرید صندوق‌ها چه زمانی است. به صورت کلی می‌توان گفت با انتخاب صندوق‌های سرمایه‌گذاری مطمئن، در بلندمدت به سود خواهید رسید و نوسانات دوره‌ای باعث نگرانی شما نخواهند شد.