با توجه به افزایش سرمایه گذاری در بورس و اوراق بهادار، هر ساله شاهد شکل‌گیری صندوق‌ های سرمایه‌گذاری جدیدی هستیم که یکی از انواع آن صندوق سرمایه گذاری مشترک است. صندوق‌های مشترک با تصویب مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۸۴ فعالیت خود را آغاز کردند. این صندوق‌ها به عنوان یک نهاد شناخته می‌شوند که منابع مالی را جمع‌آوری و در سبدهای متنوعی از اوراق بهادار سرمایه گذاری می‌کنند؛ نوعی نهاد مالی که تمرکز اصلی آن روی سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار است.

از جمله ویژگی‌ های صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

۱_ جایگزینی مناسب برای خرید سهام شرکت‌های فعال در بورس:

فردی که تعداد مشخصی از واحدهای سرمایه‌گذاری هر یک از صندوق‌های سرمایه گذاری را در اختیار داشته باشد، در واقع به عنوان مالک سهام چند شرکت شناخته می‌شود که صندوق مورد نظر از محل کسب درآمدهای خود به عنوان سبد سرمایه گذاری سهام آن را خریداری کرده است. بر همین اساس، سود و یا زیان مالکان صندوق‌های سرمایه‌گذاری تحت تاثیر نوسانات قیمت کل مجموعه سهام موجود در سبدهای سرمایه گذاری است.

 

۲_ قابلیت نقدشوندگی بالا:

وقتی از قابلیت نقدشوندگی صحبت می‌شود، منظور قابلیت تبدیل سرمایه‌ها به نقدینگی است؛ هنگامی که سرمایه‌گذار قصد تغییر موضع سرمایه گذاری خود را دارد. ابزارهایی که در صندوق سرمایه گذاری مشترک در نظر گرفته شده است و سرمایه گذاران می‌توانند با توجه به ارزش خالص دارایی‌های خود، تمام یا تعداد مشخصی از واحدهای سرمایه گذاری خود را تبدیل به وجه نقد کنند.

 

۳_ صرفه‌جویی نسبت به مقیاس:

همان طور که می دانید انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری از طریق جمع‌آوری پول‌های کم تعداد بسیاری از سرمایه‌گذاران فعالیت می‌کنند. به همین دلیل امکان استفاده از تمام مزایای یک مجموعه بزرگ سرمایه گذاری برای اجزای آن وجود دارد. بدیهی است که یک سرمایه‌گذار به تنهایی نمی‌تواند تمام هزینه‌های مربوط به مشاوره، تحلیلگری و استفاده از نرم‌افزارها را پرداخت کند اما در کنار هم قرار گرفتن سرمایه‌های اندک تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران، امکان استفاده از چنین مزایا و امکاناتی را به وجود می‌آورد.

 

۴_ انگیزه مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری:

با توجه به نوع طراحی ساختار صندوق سرمایه گذاری مشترک در سهام و نوع ارتباط مستقیم آن با رشد ارزش دارایی‌های صندوق سرمایه گذاری، منتفع شدن ارکان صندوق و مدیران قابل پیش‌بینی است که همین موضوع انگیزه مدیران برای تشکیل بهترین نوع سبد سرمایه گذاری را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود مدیران تلاش خود را کنند تا بتوانند ارزش دارایی‌های صندوق‌ها را افزایش دهند.

برای این که بتوان صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری مشترک را با یکدیگر مقایسه کرد، لازم است به شناخت دقیق در رابطه با هر یک از آن ها دست یافت. بر همین اساس باید گفت که به طور کلی این نوع صندوق‌ها بر اساس هدف، دارایی و اندازه صندوق به شکل زیر دسته‌بندی می‌شوند:

 

۱- صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت: در رابطه با عملکرد این نوع صندوق سرمایه گذاری مشترک باید گفت که این صندوق‌ها بیشترین سرمایه گذاری خود را در بخش سپرده‌های بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار که دارای درآمد ثابتی هستند، انجام می‌دهند و مابقی سرمایه خود را در بازار سهام سرمایه گذاری می‌کنند. صندوق یاقوت و همای آگاه در دسته صندوق درآمد ثابت قرار می‌گیرند.

 

۲- صندوق سرمایه گذاری در سهام: در این نوع صندوق‌ها ۷۰ درصد از وزن سبد در بازار سهام سرمایه گذاری شده و ۳۰ درصد باقی مانده در سپرده‌های بانکی، اوراق مشارکت و اوراق بهادار سرمایه گذاری می‌شود. صندوق مشترک آگاه، صندوق هستی بخش آگاه و زمرد آگاه از جمله صندوق‌های مشترک سهامی هستند.

 

۳- صندوق سرمایه گذاری مختلط: همان طور که از نام این نوع صندوق سرمایه گذاری مشترک برمی‌آید، آن را می‌توان ترکیبی از صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت و سهام معرفی کرد. این نوع صندوق‌ها برای افرادی که اطمینان از کاهش ارزش سرمایه برایشان مهم است، می‌تواند بهترین گزینه باشد.

 

حال که با انواع صندوق‌ های سرمایه‌گذاری مشترک آشنا شدید، می‌توان به این نتیجه رسید که در مقایسه این صندوق‌ها عمده موضوعی که می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد، میزان دارایی صندوق‌ها و محل سرمایه گذاری آن‌ها است. در واقع برای این که بتوانید نوع صندوق مورد نظر خود برای سرمایه گذاری را بیابید، لازم است ویژگی‌های هر صندوق را به طور جداگانه مورد بررسی قرار دهید.

 

مقایسه انواع صندوق سرمایه گذاری مشترک

افراد حرفه‌ای برای مقایسه صندوق‌ها پارامترهای مهمی همچون ضریب آلفا، ضریب بتا، بازدهی صندوق‌ها، همبستگی رشد شاخص و همبستگی افت شاخص را مورد بررسی قرار می‌دهند. البته اگر به عنوان یک فرد مبتدی قصد مقایسه انواع صندوق سرمایه گذاری مشترک را دارید، می‌توانید از روش‌های مختلف این کار را انجام دهید. در ادامه به معرفی بعضی از این روش‌ها خواهیم پرداخت:

 

• بررسی میزان نوسانات صندوق‌ها با توجه به نمودارهای NAV (نمودارهای صعودی که نوسان کمتری داشته باشند مطلوب‌تر خواهند بود)
• بررسی میزان ترکیب انجام شده در دارایی صندوق‌ها (هرچه تنوع این ترکیب ها بیشتر باشد، ریسک سرمایه گذاری کمتر خواهد بود)
• کمک گرفتن از مشاوران مالی که به تحلیل ریسک‌ها و بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌پردازند.

معمولا یکی از سوالات متداولی که در رابطه با صندوق‌ های سرمایه‌گذاری مشترک به وجود می‌آید این است که بهترین صندوق سرمایه گذاری مشترک کدام است؟ برای این که بتوانیم به این سوال پاسخ دهیم در ابتدا باید بگوییم که لازم است قبل از هر چیزی مشخص کنید در کدام یک از صندوق‌های مختلط، سهامی یا درآمد ثابت قصد سرمایه گذاری دارید.
پس از تطبیق هدف خود با ویژگی‌های صندوق مورد نظر می‌توانید به بررسی این موضوع بپردازید که بهترین صندوق سرمایه گذاری مشترک کدام است و بهتر است در کدام صندوق سرمایه‌گذاری کنید.
اگر یک سرمایه‌گذاری بدون ریسک با سودی بیشتر از سپرده‌های بانکی می‌خواهید، صندوق‌های درآمد ثابت یاقوت و همای آگاه گزینه مناسبی برای‌تان خواهند بود. اگر به بازدهی بالا فکر می‌کنید و تحمل پذیرش ریسک را هم دارید، صندوق مشترک آگاه، هستی بخش (آگاس) و زمرد بهترین گزینه برای شما هستند. اگر قصد دارید در کنار سرمایه‌گذاری درآمد خود را نیز افزایش دهید، صندوق‌های همای و زمرد آگاه سود نقدی ماهانه و دوره‌ای پرداخت می‌کنند و می‌توانند گزینه مناسبی برای شما باشند.

با توجه به ویژگی‌ها و مزایایی که در رابطه با صندوق سرمایه گذاری مشترک بیان شد، مشاهده می‌شود که افراد زیادی تمایل به سرمایه گذاری در این صندوق‌ها را دارند اما با توجه به پیچیدگی‌هایی که این نوع سرمایه گذاری دارد، سوالات متعددی در این حوزه برای افراد به وجود می‌آید که پاسخ به آن‌ها می‌تواند بسیار راهگشا باشد.
برای مثال یکی از سوالات این است که آیا سرمایه گذاری در این صندوق‌ها مطمئن‌تر از سرمایه گذاری در بازار بورس است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت با توجه به این که این صندوق‌ها در سبدهای متنوع‌تری اقدام به سرمایه گذاری می‌کنند، ریسک سرمایه گذاری در آن‌ها بسیار پایین‌تر از بورس است و از این جهت مطمئن‌تر هستند.
نکته مهمی که در رابطه با انواع صندوق سرمایه گذاری مشترک باید به آن اشاره کرد این است که تمام صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک با یک هدف طراحی نشده‌اند و متناسب با این اهداف ریسک‌های متفاوتی را هم برای آن‌ها می‌توان در نظر گرفت. بنابراین لازم است که به عنوان یک سرمایه‌گذار میزان ریسک صندوق را مورد بررسی قرار دهید و سپس اقدام به سرمایه گذاری کنید.