این که کدام سرمایه گذاری بیشترین بازدهی را به دنبال دارد، از دغدغه‌های اصلی افرادی است که به دنبال کسب درآمد و ثروت هستند. شیوه‌های مختلفی برای سرمایه گذاری پربازده وجود دارد که یکی از آن‌ها صندوق های سرمایه گذاری بازار سرمایه هستند.
این صندوق‌ها با توجه به عملکرد خوب‌شان در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند اما سوال این جا است که از میان تعداد زیاد صندوق های موجود در بازار، کدام‌یک گزینه بهتری برای یک سرمایه گذاری موفق محسوب می‌شود؟ برای پاسخ به این سوال لازم است با شاخصهای مهم در انتخاب صندوق های سرمایه گذاری آشنا شوید.
فهرست مطالب
معیار و ملاک انتخاب صندوق های سرمایه گذاری
یکی از گزینه‌های جذاب پیش روی افراد در بازار سرمایه و بورس، صندوق های سرمایه گذاری هستند که انواع متنوعی دارند تا هر سبک سلیقه‌ای را پوشش دهند. اما این که چه نوع صندوقی را انتخاب کنیم تا هدف سرمایه گذاری ما تامین شود، تا حدود زیادی به شخصیت و اهداف سرمایه گذاری ما بستگی دارد.
به عنوان مثال اگر میزان ریسک‌پذیری فردی بسیار کم باشد، می‌تواند در صندوق های با درآمد ثابت سرمایه گذاری کند یا در مقابل افراد ریسک‌پذیر می‌توانند در صندوق های سهامی سرمایه گذاری کنند. دقت کنید که هر چقدر ریسک‌پذیری شما بالاتر باشد، میزان سود و ضرر احتمالی نیز بیشتر می‌شود اما اگر بازه زمانی بلند‌مدت را در نظر داشته باشید، می‌توانید با خیال راحت در هر کدام از صندوق‌ها، سرمایه گذاری و سود مناسب کسب کنید.
علاوه بر میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار، عوامل موثر دیگری وجود دارد که در ادامه به تحلیل آن‌ها خواهیم پرداخت.
۱/ عملکرد صندوق
اولین اقدام برای شروع سرمایه گذاری در صندوق های بورسی، بررسی و ارزیابی عملکرد آن‌ها است. برای این کار بهتر است بازدهی یک ساله آن‌ها را در نظر بگیریم. با ارزیابی عملکرد یک ساله صندوق‌ها و مقایسه آن‌ها با یکدیگر، می‌توان به این نتیجه رسید که بازدهی کدام صندوق مناسب‌تر است. مسلما عملکرد صندوقی با بازدهی ۶۰ درصد نسبت به صندوق دیگر با بازدهی ۴۰ درصد بهتر است. بررسی بازه‌های ۱ و ۳ ماهه نیز برای ارزیابی عملکرد صندوق مورد استفاده قرار می‌گیرند اما این بازه‌ها اثرات کوتاه‌مدت دارند و نمی‌توان آن‌ها را ملاک معتبری در نظر گرفت. در واقع معیار معتبر انتخاب صندوق ، رشد معقول و منطقی آن است.
با مرور سابقه صندوق‌ها می‌توانیم رابطه مثبتی بین رشد دارایی‌های صندوق و عملکرد آن به دست آوریم یا می‌توانیم بازدهی‌های دوره‌ای صندوق را در شرایط مختلف بازار در نظر بگیریم. به عنوان مثال بازدهی صندوق های سهامی را با بازدهی بازار بورس و شاخص مقایسه کنیم. چرا که عمده ترکیب دارایی صندوق های سهامی، سهام و حق تقدم سهام در بازار بورس است. همچنین می‌توان عملکرد صندوق های درآمد ثابت را با عملکرد سپرده‌های بانکی مقایسه کرد.
۲/ ضامن نقد شوندگی صندوق
از شاخصهای مهم در انتخاب صندوق های سرمایه گذاری ضامن نقدشوندگی صندوق است. وجود ضامن نقدشوندگی صندوق این اطمینان خاطر را به سرمایه‌گذار می‌دهد که می‌تواند واحدهای صندوق را در هر زمان که بخواهد به فروش برساند و سرمایه خود را نقد کند.
حال سوال این جا است که ضامن نقدشوندگی چیست؟ در واقع ضامن نقدشوندگی یک شخصیت حقوقی است که تعهد می‌دهد در هر شرایطی واحدهای سرمایه گذاری را خریداری کند. چنانچه بنا به هر دلیلی صندوق نتواند نقدینگی مورد نیاز سهامداران را تأمین کند، ضامن نقدشوندگی مسئولیت پرداخت کل یا بخشی از سرمایه را بر عهده می‌گیرد.
به طور کلی داشتن ضامن نقدشوندگی یک امتیاز مثبت برای صندوق‌ها است و هر اندازه پشتوانه این ضامن قوی باشد آن صندوق بهتر و مطمئن‌تر است. گفتنی است که بسیاری از صندوق‌ها ضامن نقدشوندگی ندارند.
۳/ نرخ سود پیش‌بینی شده صندوق
نرخ سود پیش‌بینی شده در واقع همان نرخ سودی است که بانک‌ها برای سپرده‌های خود به عنوان تضمین سود در نظر می‌گیرند و به این معنا است که بانک به طور قطع در بازه زمانی مشخص‌شده و بر اساس بازدهی اعلام‌شده، به سرمایه‌گذاران سود می‌دهد. این بازه‌های زمانی ممکن است ماهانه، فصلی، سالانه و … باشند. گاهی ممکن است یک بانک بخواهد سودی بیشتر از سود تضمین شده خود بپردازد؛ این سود در پایان هر دوره محاسبه می‌شود و به تمامی سپرده‌ها تعلق می‌گیرد.
در میان صندوق های سرمایه گذاری، غالبا صندوق های سهامی و صندوق های با درآمد ثابت به سپرده سرمایه‌گذاران خود سود نقدی می‌دهند اما تضمین سود را ندارند. این صندوق‌ها تنها می‌توانند نرخ سود پیش‌بینی شده خود را بر اساس بازدهی دوره‌های قبل اعلام کنند. همچنین در صندوق های سهامی نیز افراد می‌توانند از طریق افزایش ارزش خالص دارایی واحد صندوق کسب سود کنند.
بیشتر بخوانید: بهترین صندوق سهامی
۴/ ضریب آلفا و بتا صندوق
یکی از مفاهیم و شاخصهای مهم در صندوق‌ها، ضریب آلفا و بتای آن‌ها است. بتا به ضریبی گفته می‌شود که تغییرات ارزش دارایی‌ها را در طول زمان نسبت به نوسانات بازار نشان می‌دهد. یعنی نشان می‌دهد که شما با داشتن هر میزان دارایی، پذیرای چه میزان ریسک هستید. عدد بتا ممکن است مثبت یا منفی باشد.
به عنوان مثال سهامی که شاخص بتای آن به نسبت شاخص بازار مثبت دو باشد یعنی در یک بازه زمانی مشخص، تغییرات قیمت سهام دو برابر تغییرات قیمتی شاخص است و چنانچه بتا، منفی دو باشد یعنی تغییرات قیمت سهام دو برابر تغییرات قیمتی شاخص در جهت مخالف است.
از آن جا که ضریب بتا میزان حساسیت سرمایه گذاری را نشان می‌دهد، در نتیجه هر چه مقدار عددی بتا بیشتر باشد، یعنی حساسیت سرمایه گذاری ما بیشتر است و با تغییر شاخص بازار در هنگام نوسانات، ارزش دارایی ما تغییرات بیشتری را تجربه می‌کند. در تعریفی دیگر می‌توانیم بتا را معیاری برای بازدهی در نظر بگیریم و با توجه به این که ریسک و بازده رابطه مستقیمی با یکدیگر دارند، در نتیجه بتای بیشتر مساوی است با ریسک بیشتر و ریسک بیشتر نیز بازده مورد انتظار بیشتری را به دنبال دارد.
شاخص دیگر ضریب آلفا است که مقدار بازده مازاد یک صندوق را نسبت به شاخص بازار نشان می‌دهد. به ضریب آلفا، بازده فعال صندوق نیز گفته می‌شود. در حقیقت، ضریب آلفا میزان بازده نسبی را اندازه‌گیری می‌کند و ضریب بتا نوسانات نسبی را اندازه می‌گیرد.
آلفا نیز می‌تواند عددی مثبت، منفی یا صفر باشد. هر اندازه آلفای صندوق بیشتر باشد، یعنی عملکرد مدیران سرمایه گذاری خوب بوده است. به طور کلی آلفا یکی از شاخصهای مهم مدیریت ریسک برای صندوق های سرمایه گذاری، سهام و اوراق قرضه است.
۴/ ارزش خالص دارایی هر واحد صندوق
ارزش خالص دارایی‌های صندوق (Net Asset Value) یا NAV، ارزش کل دارایی‌های صندوق است که پس از کسر بدهی‌های آن به دست می‌آید. با تقسیم NAV بر تعداد واحدهای صندوق، ارزش خالص دارایی هر واحد سرمایه گذاری نیز به دست می‌آید. این عدد نشان می‌دهد که در طی دوره سرمایه گذاری، واحدهای صندوق چه میزان افزایش یا کاهش قیمت خواهند داشت.
صندوق های سرمایه گذاری مختلف، بر اساس عملکردشان ارزش خالص دارایی‌های مختلفی دارند. لازم است قبل از خرید واحدهای صندوق، ارزش خالص دارایی هر واحد سرمایه گذاری صندوق را در کنار سایر عوامل در نظر داشته باشید زیرا این کار به شما کمک می‌کند تا بتوانید نسبت به بازدهی آینده صندوق دید بهتری کسب کنید. لازم به ذکر است که ارزش خالص دارایی‌های هر صندوق در انتهای روز کاری بر اساس قیمت پایانی دارایی‌های آن محاسبه می‌شود. همچنین قیمت ابطال واحدهای صندوق نیز بر اساس NAV و با احتساب هزینه‌های صندوق تعیین می‌شود.
۵/ ترکیب پرتفوی صندوق
یکی از شاخصهای مهم در انتخاب صندوق های سرمایه گذاری در نظر داشتن ترکیب پرتفوی آن‌ها است. صندوقی که از نظر چیدن پرتفوی بسیار قوی و سنجیده عمل می‌کند، عملکرد و در نتیجه بازده بهتری دارد.
صندوق های سرمایه گذاری بر اساس ترکیب دارایی، به چند نوع تقسیم می‌شوند. صندوق های درآمد ثابت، مختلط و سهامی. در صندوق های درآمد ثابت درصد بالایی از دارایی‌ها در اوراق با درآمد ثابت، سپرده بانکی، گواهی سپرده بانکی و … سرمایه گذاری می‌شود تا در نهایت سود ثابتی به سرمایه‌گذاران پرداخت شود. ریسک سرمایه گذاری در این صندوق‌ها کم و به نسبت، بازده آن‌ها نیز کم است.
در واقع پرتفوی هر صندوق میزان ریسک‌پذیری مدیر صندوق را نشان می¬دهد. لازم است سرمایه¬گذاران قبل از خرید واحدهای صندوق از ترکیب پرتفوی و استراتژی مدیر آن اطلاع داشته باشند تا بتوانند صندوقی مناسب با بازدهی بالا برای سرمایه گذاری خود انتخاب کنند.
در صندوق های سهامی برخلاف صندوق های درآمد ثابت بیشتر دارایی‌ها در سهام و حق تقدم سهام سرمایه گذاری می‌شود. سرمایه گذاری در سهام همواره با ریسک همراه است و در مقابل، بازدهی مورد انتظار آن نیز نسبت به دیگر صندوق‌ها بیشتر است. حد میانی صندوق های درآمد ثابت و سهامی، صندوق های مختلط هستند که نیمی از دارایی آن‌ها در سهام و نیمی دیگر در اوراق با درآمد ثابت سرمایه گذاری می‌شود. بنابراین ریسک سرمایه گذاری در صندوق مختلط نسبت به صندوق های سهامی کمتر و بازدهی آن‌ها نسبت به صندوق های درآمد ثابت بیشتر است.
۶/ هزینه‌های صندوق
برای بررسی هزینه‌های صندوق بهتر است به کارمزد مربوط به صدور یا ابطال واحدهای صندوق توجه کنید زیرا عمده هزینه‌ای که در همه صندوق‌ها ثابت و برعهده شما خواهد بود، کارمزد است. البته بعضی از صندوق‌ها در راستای اصول مشتری‌مداری برای سرمایه گذاری‌هایی با مبالغ بالا، تخفیف کارمزد در نظر می‌گیرند.
۷/ عمر صندوق
یکی از معیارهای انتخاب صندوق می‌تواند عمر صندوق باشد. هر چند عمر صندوق معیار چندان بااهمیتی محسوب نمی‌شود اما در هر صورت صندوق های با عمر بیشتر، مسلما سابقه تجارب موثر و بیشتری را در تاریخچه خود دارند.
کلام آخر
در این مقاله یکی از روش‌های پربازده سرمایه گذاری را صندوق های سرمایه گذاری موجود در بازار سرمایه معرفی کردیم و برای این که بتوانیم بهترین‌شان را برگزینیم شاخص‌هایی را نام بردیم. از شاخصهای مهم در انتخاب صندوق های سرمایه گذاری عملکرد صندوق، توجه به ضریب بتا و آلفا، ترکیب دارایی، NAV صندوق و … است. توضیحات و اطلاعات کامل مربوط به عملکرد صندوق‌ها و مقایسه آن‌ها با یکدیگر را می‌توانید در سایت فیپیران (مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران ) به آدرس www.fipiran.com دنبال کنید.
نظری ثبت نشده است