نقدشوندگی رکن بسیار مهمی در بازار سرمایه‌گذاری به حساب می‌آید و صندوق های بازارگردانی به منظور کاهش نوسانات بازار سرمایه و نقدشوندگی به وجود آمده‌اند. به وسیله صندوق‌های بازارگردانی تعادل سهام حفظ می‌شود و از تشکیل صف خرید و فروش جلوگیری خواهد شد. همچنین ارزش سهم‌ها به ارزش واقعی و ذاتی آن‌ها نزدیک می‌شود. با کاهش صف‌های خرید و فروش بی مورد و کم اهمیت، روند معاملات ساده‌تر و هموارتر می‌شود و در نهایت قدرت نقدشوندگی سهم‌ها افزایش می‌یابد و دیگر سودجویان نمی‌توانند قیمت آن‌ها را در بازار دستکاری کنند. در این مقاله در تعریف صندوق اختصاصی بازارگردانی چیست؟ از اهمیت این صندوق‌ها خواهیم گفت.
فهرست مطالب
اهمیت صندوق‌های بازارگردانی
سرمایه صندوق های بازارگردانی، توسط سرمایه‌گذاران حقوقی تامین می‌شود و فعالیت این صندوق‌ها در گرو چنین سرمایه‌گذاری‌هایی است. اگر چه سرمایه‌گذاران حقیقی نمی‌توانند به طور مستقیم در صندوق‌های بازارگردانی سرمایه‌گذاری کنند اما فعالیت صندوق‌ها در متعادل ساختن بازار به خصوص در شرایط بحرانی بسیار مفید است.
بنابراین فعالیت صندوق بازارگردانی برای تمامی افراد فعال در بازار بورس سودمند است. اگر فعالیت‌های این صندوق‌ها به صورت اصولی، صحیح و در مقیاس مناسب انجام شود، تمامی نقدشوندگی سرمایه‌گذاران از گزند نوسان‌های مقطعی که ممکن است در بازار معاملات پیش بیاید در امان می‌ماند و امنیت سرمایه‌گذاری افزایش می‌یابد.
در بحث مربوط به بازار بورس و صندوق های سرمایه گذاری، مفاهیمی مانند بازارگردانی و صندوق بازارگردانی بسیار به هم نزدیک هستند. همان‌طور که گفتیم بازارگردانی در واقع به اقداماتی گفته می‌شود که به منظور روان شدن معاملات در بورس و نقدشوندگی سهام صورت می‌گیرند. صندوق‌های بازارگردانی هم در همین راستا از نوسان‌های غیر طبیعی سهام‌ها در شرایطی که بازار دچار نوسان‌های عجیب و مقطعی می‌شود، جلوگیری می‌کند.
اصطلاح بازارگردان نیز یکی دیگر از مفاهیم مرتبط با این موضوع است. در واقع بازارگردان به شخص یا نهاد معامله‌گری گفته می‌شود که برای حفظ تعادل میان عرضه و تقاضا سهام، به خرید و فروش سهم می‌پردازد. به بیان دیگر، بازارگردان‌ها با داشتن مجوزهای لازم و با هدف افزایش نقدشوندگی سهام، در نقش یک خریدار یا فروشنده سهم (بسته به شرایط بازار) در معاملات حضور پیدا می‌کنند.
بازارگردان و صندوق‌های بازارگردانی چه ارتباطی با هم دارند؟
مهمترین وظایف بازارگردان‌ها را به طور خلاصه می‌توان در چند مورد خلاصه کرد:
- کنترل کردن میزان عرضه و تقاضا در نهاد بورسی
- ضمانت نقدشوندگی اوراق بهادار
- حفظ قیمت اوراق بهادار در یک محدوده مشخص
- کمک به حفظ نقدینگی در معامله‌های بورس
از آنجایی که بازارگردانی در قبال عرضه و تقاضا به وجود آمده است و در یک یا چند نهاد تعهد دارند پس باید منابع مالی قابل توجهی داشته باشند. معمولا برای پروسه بازارگردانی سهام، صندوق بازارگردانی به وجود می آید. تشکیل صندوق‌های بازارگردانی در سطح جهانی هم موفق عمل کرده و امتحان خود را پس داده است.
معرفی و بررسی مزایای صندوق بازارگردانی
اگر چه اشخاص حقیقی نمی‌توانند سرمایه‌های خود را وارد صندوق بازارگردانی کنند و عموما سرمایه چنین صندوق‌هایی توسط سرمایه‌گذاران حقوقی تامین می‌شود اما وجود صندوق‌های بازارگردانی برای اشخاص حقیقی فعال در بازار بورس هم مفید است.
به طور کلی اگر فعالیت‌های صندوق بازارگردانی به صورت صحیح انجام شود، به نفع تمامی اشخاص فعال در بازار بورس (چه افراد حقیقی و چه حقوقی) است. زیرا اساس کار این صندوق‌ها بر مبنای حفظ تعادل قیمت سهام‌ها است. به این ترتیب سهام تمام شرکت‌هایی که مسئولیت بازارگردانی را به صندوق‌ها می‌سپارند، از آسیب نوسانات مقطعی بازار در امان می‌ماند.
بنابراین مهمترین مزیت صندوق‌های بازارگردانی برای عموم سرمایه‌گذاران، تضمین نقدشوندگی سهام سرمایه‌گذاران خود است. در ادامه به برخی دیگر از مزایای صندوق بازارگردانی اشاره شده است:
- برقراری تعادل در بازار معاملات و تامین امنیت لازم برای سرمایه گذاری در بورس
- رساندن قیمت سهم‌ها به ارزش ذاتی و واقعی آن‌ها
- جلوگیری از بروز اشتباهات سودجویانه و دستکاری قیمت‌ها در بازار
- جلوگیری از به وجود آمدن صف‌های سنگین برای خرید یا فروش سهم‌ها
و …
همچنین به وجود آمدن صندوق‌های بازارگردانی برای سرمایه‌گذاران این صندوق‌ها نیز مزیت‌هایی دارد که عبارتند از:
- کاهش میزان کارمزد
- کاهش محدودیت‌هایی که برای اعتباردهی صندوق، بر اساس اساسنامه وجود دارد.
- کاهش هزینه‌های مربوط به معاملات به کمک معافیت‌های مطرح شده
- ارائه ایستگاه معاملاتی برای بازارگردان‌ها
بررسی دستورالعمل صندوق‌های بازارگردانی
دستورالعمل صندوق‌های بازارگردانی شامل تعاریف، شرایط اعطای مجوز، شرح وظایف بازارگردان و دیگر موارد مربوط به صندوق بازارگردانی است که توسط مجلس شورای اسلامی برای نحوه فعالیت بازارگردانی در بورس اوراق بهادار تصویب شده است.
بخش اول دستورالعمل ارائه شده به تعاریف اختصاص دارد که به طور خلاصه به آن اشاره می‌کنیم.
– سبا: سازمان بورس و اوراق بهادار
– بورس: شرکت بورس اوراق بهادار
– کارگزار: اعضای بورس
– بازارگردان: شخصی که پس از کسب مجوز سبا، اوراق بهادار معینی را بازارگردانی می‌کند
– دامنه مجاز نوسان: دامنه تغییرات مجاز قیمت اوراق بهادار که هر روز بر اساس قیمت پایانی روز معاملاتی قبلی مشخص می‌شود.
– دامنه مظنه: میزان اختلاف حداکثری میان قیمت سفارش خرید و قیمت سفارش فروش اوراق بهادار دامنه مظنه است که به درصد است و این درصد نسبت به قیمت سفارش خرید تعیین می‌شود.
– حداقل معاملات روزانه: حداقل تعداد ورقه‌های بهادار که بازارگردان در یک روز معاملاتی باید انجام دهد.
– حداقل سفارش انباشته: منظور از این اصطلاح، حداقل تعداد اوراق بهادار مربوط به سفارش خرید و سفارش فروش ثبت شده در سامانه معاملات بورس توسط بازارگردان است.
از دیگر موضوعات مهم که در دستورالعمل صندوق بازارگردانی به آن اشاره شده است، شرایط اعطای مجوز بازارگردانی است. برای دریافت مجوز متقاضی باید فرم پیوست خود را به همراه تعهدات مربوط به دامنه مظنه بازارگردان، به شرکت بورس ارائه کند. شرکت بورس حداکثر پس از ۱۵ روز نظر خود را در مورد تایید صلاحیت بازارگردان ارائه می‌کند و همچنین تاریخ آغاز به کار و پایان کار شرکت کارگزاری هم در مجوز ذکر خواهد شد.
بر اساس ماده ۶ دستورالعمل صندوق‌های بازارگردانی، بازارگردان‌ها باید فعالیت‌های مربوط به بازارگردانی را در کدهای بازارگردانی انجام بدهند. برای منتقل کردن به کدهای بازارگردانی باید فرم مربوطه توسط مالک یا مالک‌های اوراق بهادار، تایید شود و فرم به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی تحویل داده شود. به این ترتیب اوراق به کد انتقال می‌یابد و پس از آن یک ایستگاه معاملاتی در اختیار بازارگردان قرار می‌گیرد تا از این طریق بتواند معاملات خود را انجام دهد.
بر اساس دستورالعمل صندوق بازارگردانی، بازارگردان‌ها موظف می‌شوند که هر سه ماه، همه معاملات اوراق بهادار به همراه تمامی پرداخت‌ها، درآمدها، دریافت‌ها و هزینه‌های مربوط به فعالیت‌های بازارگردانی را در سر فصل‌های مشخص ثبت کنند و به سازمان بورس اوراق بهادار تحویل دهند.
همچنین تمام انتقالات مربوط به اوراق بهادار برای بازارگردان‌هایی که مجوز سازمان بورس را دریافت کرده‌اند، مشمول معافیت پرداخت مالیات نیم درصد هستند.
جمع بندی
ما در این مطلب سعی کردیم در تعریف صندوق بازارگردانی چیست؟ مفهوم و کاربرد صندوق‌های بازارگردانی را به طور کامل توضیح دهیم و شرایط دریافت مجوز بازارگردانی و دیگر مسائل مربوط به آن را بررسی کنیم.
نظری ثبت نشده است