صندوق‌های سرمایه گذاری به عنوان یکی از ابزار‌های سرمایه گذاری در بازار سرمایه است که برای آن دسته از سرمایه‌دارانی که اطلاعات تخصصی از وضعیت کلان بازار، زمان کافی برای تحلیل آن و شناسایی فرصت‌های مناسب سرمایه‌ گذاری را ندارند مناسب است.

این صندوق‌ها به منظور کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه در سراسر دنیا شناخته می‌شوند، از این رو استفاده از این ابزار در میان سهام‌داران حقیقی و حقوقی با هر میزان سرمایه شایع است.

سرمایه گذاری در این صندوق‌ها از طریق خرید واحدهای آن‌ها امکان‌پذیر است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری براساس ۲ مدل تقسیم‌بندی می‌شوند که در نمودار زیر شرح داده شده است:

برای مطالعه بیشتر در خصوص تقسیم‌بندی صندوق‌ها براساس ترکیب دارایی‌شان می‌توانید مقاله” انواع صندوق های سرمایه گذاری” را مطالعه نمایید.

واحدهای صندوق‌های قابل معامله( ETF ) را می‌توان همانند سهام عادی در تایم معاملات بازار، در بورس خرید و فروش نمود پس سرمایه گذاری در این صندوق ها نیازمند دارا بودن کد معاملاتی فعال در بورس است. ترکیب دارایی هر یک از صندوق های ETF  نوع و میزان ریسک‌ آن‌ها را مشخص می‌کند در نتیجه هریک از صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت، مختلط، سهامی و مبتنی بر طلا می‌توانند بصورت قابل معامله در بازار بورس عرضه شوند.

به دلیل امکان خرید و فروش این صندوق ها در بورس، صندوق های ETF دارای رکن بازارگردان هستند که وظیفه نقدشوندگی واحدهای سرمایه گذاری این نوع از صندوق ها را به عهده دارند.

دولت می‌خواهد در راستای سیاست‌های اقتصادی خود و با هدف تعمیق بازار سرمایه و افزایش مشارکت عموم مردم در این بازار، بخشی از دارایی بنگاه‌های دولتی را در بورس عرضه کند. .

نخستین مرحله از واگذاری، با فروش باقی‌مانده سهام دولت در ۱۳ شرکت فعال در بورس و فرابورس در قالب سه صندوق قابل معامله (ETF) انجام می‌شود. این صندوق‌ها عبارتند از:

ارزش این صندوق‌های سرمایه گذاری ETF دولتی حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده است و این صندوق‌ها معاف از مالیات هستند.

این اقدام برای دولت، مردم و بازار سرمایه مزایای بسیاری به همراه خواهد داشت. در وهله اول سرمایه و منابع مالی افراد در جهت درستی برای سرمایه‌گذاری هدایت می‌شود و افراد از تخفیف‌های دولتی برای خرید این صندوق‌ها بهره‌مند می‌گردند. این جریان نقدینگی یکپارچه شده با ورود به پروژه‌های توسعه‌ای، عمرانی، تولیدی و همچنین در بازار سرمایه نیروی محرکه‌ای برای اقتصاد و صنایع ایجاد خواهد نمود که رشد این بخش‌ها در نهایت منجر به بهبود تولید و شکوفایی اقتصاد کشور و ایجاد شرایط بهتر اقتصادی برای عموم جامعه می‌‌شود.

این عرضه در قالب یک صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله و به ارزش ۱۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان خواهد بود. مدیر این صندوق شرکت تامین سرمایه بانک مسکن و موسس آن وزارت امور اقتصادی و دارایی است و متولی صندوق سازمان حسابرسی و حسابرس آن موسسه حسابرسی شاخص اندیشان معرفی شده‌­اند.

لازم به ذکر است که ترکیب سبد این صندوق از بین بانک‌ها و شرکت‌های بیمه‌ای است که قبلاً در بورس پذیرفته شده‌اند. در این مرحله از واگذاری؛ سهام دولت در بانک‌های صادرات، تجارت، ملت و همچنین شرکت‌های بیمه البرز و بیمه اتکایی امین است.

منابع حاصل از پذیره نویسی در سهام به ‌شرح جدول زیر سرمایه گذاری خواهد شد.

بررسی عملکرد مالی سه بانک حاضر در این صندوق نشان می‌دهد، بانک ملت از ابتدای امسال تاکنون بیش از ۱۰۰ درصد بازدهی داشته و بازدهی نمادهای وتجارت و وبصادر نیز حدود ۱۳۰ درصد بوده است.

بنابر اعلام مسئولان سازمان خصوصی‌سازی و برای توزیع عادلانه سهام، هر ایرانی می‌تواند تا سقف ۲ میلیون تومان از واحدهای این صندوق ETF خریداری کند. هر واحد این صندوق، ۱۰ هزار تومان است و دولت تخفیف ۲۰ درصدی برای خرید آن در نظر گرفته است. یکی از ویژگی‌های مثبت واحدهای این صندوق‌ قابل معامله بودن آن است و دارنده این واحدها می‌توانند از ارزش آن به صورت لحظه‌ای پس از دوره پذیره‌نویسی مطلع شوند.

همانطور که می‌دانید سرمایه‌گذاری در صندوق‌های ETF، نیازمند دارا بودن کد بورسی است که برای اخذ کد بورسی در ابتدا باید در سامانه سجام ثبت‌نام کرده و برای احراز هویت و دریافت کد معاملاتی خود به دفاتر پیشخوان دولت مراجعه کنید.

اما دولت با توجه به شرایط حساس موجود به علت بیماری کرونا، سهولت در انجام این پذیره‌نویسی و عرضه عادلانه آن؛ برای تمامی افراد دارای شماره ملی(بدون محدودیت سنی) امکان ثبت سفارش در این پذیره‌نویسی را فراهم نمونده و داشتن کد بورسی برای این عرضه اولیه الزامی نیست. متقاضیان برای انجام معامله این واحدها می‏ توانند به تدریج در فرصت مناسب نسبت به ثبت‌نام در سامانه سجام و دریافت کد بورسی اقدام نمایند.

لازم به ذکر است که پذیره ‏نویسی واحدهای صندوقETF  دولت تنها برای اشخاص حقیقی ایرانی بوده و اشخاص حقوقی مجاز به شرکت در این پذیره‌نویسی نیستند و پرداخت وجوه از حساب آن‏ها امکان‏پذیر نمی‌باشد.

در حال حاضر پذیره‎نویسی این صندوق از تاریخ ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۹ آغاز شده و  تا ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۹ ادامه دارد. بانک‌های ملی، سپه، مسکن، کشاورزی، رفاه کارگران، ملت، تجارت، صادرات ایران و قرض الحسنه مهر ایران آماده پذیره‌نویسی حضوری و سایت رسمی تمامی بانک‌های اعلام شده، پیام رسان بله، افزونک‌های همراه بانک، ایوا، کیوسک، همراه پلاس، آپ و سکه نیز آماده ارایه خدمات غیر حضوری به متقاضیان واحدهای صندوق واسطه گری مالی یکم هستند.

پذیره ‏نویسی واحدهای این صندوق برای اشخاص دارای کد معاملاتی علاوه بر بانک‌های منتخب از طریق کارگزاری‌های بورس و سامانه‏‌های آنلاین معاملاتی از جمله سامانه معاملاتی اگاه هر روز کاری از ساعت ۱۴ تا ۱۶ نیز امکان‌پذیر است.

خرید و فروش واحدهای این صندوق سرمایه گذاری حداقل تا ۲ ماه پس از اتمام زمان پذیره‌نویسی امکان‌پذیر نخواهد بود. این نکته حائز اهمیت است که بازار سرمایه را باید به دید سرمایه‌گذاری بلند مدت در نظر گرفت تا به سود مطلوب دست پیدا کرد.

با توجه به آنکه واحدهای این صندوق را می‌توان در بازار سرمایه معامله نمود، دارندگان با شناسایی فرصت‌های مناسب می‌توانند از افزایش ارزش واحدهای این صندوق در بازار  به سود دست یابند. همچنین با توجه به آنکه، شرکت‌هایی که در صندوق قرار گرفته‌اند سود سهام  سالیانه را در مجمع نیز تقسیم می‌کنند، دارندگان واحدها از آن سود نیز منتفع خواهند شد. البته براساس اطلاعات مندرج در امیدنامه و اساسنامه این صندوق، وجوه نقد و سودهای تقسیمی مصوب و دریافت شده سهام موجود در صندوق براساس تصمیم مدیر صندوق می‌تواند صرف شرکت در افزایش سرمایه شرکت‌های موجود در سبد صندوق، سرمایه گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت، گواهی سپرده های بانک و یا پرداخت سود به سرمایه گذاران در صورت تصویب مجمع می‌شود.

برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این صندوق می‌توانید به اطلاعیه پذیره‌نویسی منتشر شده توسط سازمان بورس و یا وبسات صندوق سرمایه گذاری واسطه گری مالی یکم مراجعه نمایید.