تفاوت EPS و DPS چیست؟

EPS و DPS از مفاهیم و اصطلاحات اصلی و کاربردی بازار بورس هستند و برای فعالیت در این بازار لازم است با آن‌ها آشنا باشیم. در واقع زمانی که بحث ارزش‌گذاری سهام، قیمت یا سود یک سهم مطرح می‌شود، این دو مفهوم از معیارهای اصلی به شمار می‌آیند. اگر با این دو مفهوم آشنایی چندانی ندارید، در این مقاله همراه ما باشید تا هر یک از این دو مفهوم را بررسی کنیم و به شما بگوییم که تفاوت EPS و DPS چیست؟

سود هر سهم (EPS) چیست؟

در لغت EPS مخفف عبارت Earnings Per Share است. در تعریف نیز به سود یک شرکت در ازای هر سهم EPS گفته می‌شود. بر طبق همین تعریف، EPS یکی از پرکاربردترین مفاهیم بورسی است زیرا در تحلیل‌ و بررسی سهام یک شرکت، همواره مسئله سودسازی سهم مورد توجه است. علاوه بر این EPS می‌تواند بر قیمت سهام شرکت نیز تاثیر بگذارد و با بررسی آن می‌توان مبنای درستی برای قیمت سهام شرکت به دست آورد.

انواع eps در بورس

متخصصان، تحلیلگران، سرمایه‌گذاران تازه‌کار و حرفه‌ای، در هر شرایطی به شکل مستقیم یا غیر مستقیم با این عبارت سر و کار دارند و به طرق مختلف از EPS برای ارزیابی سهم استفاده می‌کنند. برای محاسبه این عدد کافی است کل درآمد (سود پس از کسر مالیات) یک شرکت در پایان سال مالی را بر تعداد سهام آن شرکت تقسیم کنید تا EPS آن شرکت به دست آید. سه نوع EPS داریم که عبارتند از: پیش‌بینی شده، محقق‌شده و تعدیل‌شده.

۱- EPS پیش‌بینی شده

EPSپیش‌بینی شده یا درآمد پیش‌بینی شده هر سهم، به مقدار سودی گفته می‌شود که یک شرکت در ابتدای سال مالی خود پیش‌بینی می‌کند که در انتهای همان سال مالی به آن دست یابد. یکی از وظایف شرکت‌های بورسی این است که در ابتدای سال مالی خود و قبل از آغاز فعالیت، یک پیش‌بینی از عملکرد مالی خود به بورس ارائه دهند.
این پیش‌بینی بر اساس عملکرد گذشته شرکت (با روش‌های شبیه‌سازی عملکرد) و همچنین نظر مدیران و کارشناسان آن صورت می‌گیرد و در واقع EPS محقق‌ نشده شرکت را شامل می‌شود؛ بنابراین هیچ قطعیتی برای آن وجود ندارد. ممکن است EPS آخر سال مالی شرکت بیشتر یا کمتر از EPS پیش‌بینی شده باشد یا ممکن است با آن برابر شود. عدد EPS پیش‌بینی شده شرکت‌‌ها را می‌توانید در سایت tsetmc رو به روی کادر EPS مشاهده ‌کنید.
گفتنی است از آن جهت که بعضی از شرکت‌ها هنگام پیش‌بینی EPS رقمی غیر واقعی را عنوان می‌کردند و این موضوع سبب گمراهی تحلیل‌گران می‌شد، مدتی است سازمان بورس شرکت‌ها را از ارائه سود پیش‌بینی شده معاف کرده است.

۲- EPS محقق شده

EPS محقق شده سودی است که یک شرکت توانسته در طول یک سال مالی به دست آورد. بعد از به پایان رسیدن سال مالی، حسابداران و مدیران، عملکرد واقعی شرکت را بررسی و محاسبه می‌کنند تا بعد از کسر هزینه‌های شرکت، مبلغی را به عنوان سود خالص و نهایی شرکت اعلام کنند. در محاسبه نسبت p/e، معمولا از EPS تحقق یافته استفاده می‌شود. گفتنی است از آن جهت که EPS  تحقق یافته در پایان سال مالی شرکت به دست می‌آید، بنابراین اثر آن از قبل در قیمت سهام لحاظ می‌شود.

۳- EPS تعدیل شده

معمولا به خاطر شرایط اقتصادی، سیاسی و قوانین و مقررات در فصول مختلف تغییراتی در سود رخ می‌دهد. EPS تعدیل شده، سود هر سهم است که در هر دوره از سال مالی و بر اساس تغییرات جدید به دست می‌آید. هر چه به انتهای سال مالی شرکت نزدیکتر می‌شویم، مقدار EPS تعدیل شده به EPS تحقق یافته هر سهم نزدیکتر می‌شود؛ چرا که در آن زمان داده‌های واقعی بیشتری از عملکرد شرکت در دست داریم. EPS محقق شده هر شرکت را در صورت‌های مالی آن و در قسمت صورت سود و زیان می‌توانید مشاهده کنید.

در لغت کلمه DPS مخفف عبارت Dividend Per Share است. به درصدی از EPS که بین سهامداران تقسیم می‌شود DPS می‌گویند. شرکت‌ها سیاست‌های خاص خود را در تقسیم سود دارند؛ بنابراین درصد سود تقسیمی یا DPS در شرکت‌های مختلف، متفاوت است.
بعضی از شرکت‌ها بیشتر سود سهام‌شان را بین سهامداران خود تقسیم می‌کنند و بعضی دیگر ترجیح می‌دهند درصد کمی تقسیم شود و بیشتر سود به دست آمده، برای تامین نقدینگی مورد نیاز طرح‌های توسعه‌ای صرف شود.

درباره این موضوع که بهتر است چه مقدار از EPS به عنوان DPS بین سهامداران تقسیم شود نیز در مجمع شرکت تصمیم گرفته می‌شود.روند پرداخت DPS به این صورت است که هر شرکت شرایط و زمان پرداخت خود را در اطلاعیه‌ای در سایت codal.ir منتشر می‌کند تا سهامداران در تاریخ مقرر شده، نسبت به دریافت سود نقدی سهام خود اقدام کنند.

در پاسخ به سوال تفاوت EPS و DPS چیست؟ باید بگوییم با وجودی که در مواجه با EPS و DPSبا واژه سود رو به رو هستیم اما تفاوت این دو فاکتور اصلی بازار سرمایه در این است که آن‌ها در بیشتر مواقع با هم برابر نیستند. به این علت که شرکت‌ها علاقه دارند مقداری از سود را نزد خود نگه‌ دارند. معمولا مقدار DPS از EPS شرکت کمتر است. البته بنا به دلایلی در بعضی مواقع نیز ممکن است DPS از EPS بیشتر شود. به عنوان مثال زمانی که شرکت علاوه بر سود سال جاری، مقداری از سود انباشته‌ سال گذشته را نیز تقسیم کند.

نکات مهم در مورد DPS و EPS

برای آشنایی بیشتر با این دو مفهوم موثر برای سرمایه گذاری در بورس، در ادامه به ذکر چند نکته مهم در مورد DPS و EPS می‌پردازیم:
• سودی که به عنوان DPS در مجمع شرکت تصویب می‌شود، تنها به افرادی تعلق می‌گیرد که در روز مجمع سهامدار شرکت هستند. همچنین حتی اگر شخص فردای مجمع سهام خود را بفروشد، DPS به او تعلق می‌گیرد.
• طبق قوانین بورس، شرکت‌ها ۸ ماه مهلت دارند که سود نقدی را به سهامداران خود پرداخت کنند.
• EPSپیش‌بینی شده ممکن است که در طی سال چندین بار تغییر کند؛ چرا که تنها یک پیش‌بینی است و احتمال دارد شرکت بنا به دلایلی پیش‌بینی EPS اولیه را کاهش یا افزایش دهد.
• شرکت‌ها موظفند بعد از گذشت هر فصل از سال مالی، گزارشی از عملکرد خود و پس از آن مجددا یک EPS پیش‌بینی شده برای ادامه سال مالی خود ارائه کنند. این EPS جدید ممکن است نسبت به قبلی تفاوت چندانی نداشته باشد یا بالعکس تفاوت میان دو رقم چشم‌گیر باشد.
• مبنای قیمت‌گذاری معمولا EPS پیش بینی شده است؛ چرا که EPS تحقق یافته بعد از پایان سال مالی شرکت به دست می‌آید.
• سرمایه‌گذار با بررسی شرایط موجود باید توانایی تشخیص این موضوع را داشته باشد که EPS پیش‌بینی شده به واقعیت نزدیک است یا این که شرکت پیش‌بینی درستی از EPS خود ارائه نداده است.

کلام آخر

همانطور که اشاره کردیم، به میزان سودی که یک شرکت در ازای هر سهم به دست می‌آورد EPS و به قسمتی از این سود که بین سهامداران تقسیم می‌شود، DPS می‌گویند. به طور خلاصه تفاوت EPS و DPS در برابر نبودن مقدار آن‌ها است. در حقیقت DPS بخشی از EPS است و در بیشتر مواقع مقدار DPS از EPS شرکت کمتر است؛ چرا که شرکت‌ها ترجیح می‌دهند‌ مقداری از سود را نگه‌داری کنند و بر حسب شرایط، آن را برای طرح‌های توسعه‌ای یا رفع نیازهای شرکت به کار ببرند.