صرف سهام (stock premium) چیست ؟

ارزش اسمی در واقع به ارزش یک برگه سهم عادی در هنگام انتشار سهام اطلاق می‌شود که معادل ۱۰۰۰ ریال بوده و در اساسنامه نیز ذکر می‌گردد. ارزش اسمی سهام، حاصل تقسیم سرمایه شرکت بر تعداد برگه‌های سهام است. شایان ذکر است تعیین ارزش اسمی برای برگه سهم به معنای فروش سهم به میزان ارزش اسمی آن نیست و در بورس ایران، ارزش اسمی تمامی سهم‌ها یکسان است. بدین معنی که سهم در ابتدای انتشار ۱۰۰۰ ریال است و پس از عرضه سهم و معامله بر روی آن، قیمت سهم براساس عرضه و تقاضا مشخص می شود.

بنگاه‌های اقتصادی برای سرمایه گذاری‌های مختلف، افزایش نقدینگی، توسعه طرح‌های کسب‌وکار خود و حفظ یا ارتقای موقعیت خود در برابر رقبا نیاز به تأمین منابع مالی جدید دارند. یکی از راه‌های تأمین منابع مالی برای شرکت‌ها، ‌افزایش سرمایه است. افزایش سرمایه ساز وکار و روش های مختلفی دارد. چهار روش کلی برای افزایش سرمایه در نمودار زیر نمایش داده شده است.

برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، مقاله “افزایش سرمایه چیست؟” را مطالعه نمایید.

میزان عرضه و تقاضا برای یک سهم، قیمت آن سهم را در بازار بورس تعیین می‌کند، عرضه و تقاضا برای یک سهم نیز متاثر از عوامل متعددی از جمله عملکرد شرکت خواهد بود که موجب کاهش تقاضا و یا افزایش آن شده و این امر بر قیمت سهم به شدت تاثیرگذار خواهد بود. حاصل ضرب قیمت روز سهم  یک شرکت در تعداد سهامی که آن شرکت ثبت نموده است، ارزش بازار سهام شرکت را نشان می‌دهد.

همانطور که گفته شد افزایش سرمایه از طریق انتشار سهام جدید یکی از راهکارهای شرکت‌ها برای تامین منابع مالی مورد نیازشان است. براساس ماده ۱۶۰ قانون تجارت، شرکت می‌تواند سهام جدید خود را برابر با ارزشی اسمی، بفروشد و یا آنکه علاوه بر ارزش اسمی سهم، مبلغی را به‌عنوان اضافه ارزش از خریدار دریافت کند. به مابه‌ التفاوت ارزش اسمی و وجوه دریافتی مازاد بابت فروش سهام جدید، صرف سهام گفته می‌شود.

در افزایش سرمایه به این شیوه به جای انتشار سهام عادی با ارزش اسمی، پذیره نویسی سهام جدید به قیمت بازار انجام می‌گیرد. در این روش شرکت سهام جدید خود را به مبلغ بیشتری از ارزش اسمی و از طریق پذیره نویسی به فروش می‌رساند. چون در این روش شرکت، از طریق پذیره نویسی مبلغ موردنظر خود را در مدت زمان کوتاه‌تری تأمین می‌کند، این شیوه افزایش سرمایه بیشتر مورد توجه شرکت‌ها قرارگرفته است.

۱٫ این روش افزایش سرمایه، در تامین و ورود مستقیم نقدینگی قابل توجه به شرکت در مدت زمان کوتاهی موثر بوده و این موضوع موجب شده است این روش افزایش سرمایه بسیار مورد توجه شرکت‌ها قرار گیرد. ۲٫ در صورتی که شرکتی تصمیم به افزایش سرمایه از طریق صرف سهام بگیرد، عمق بازار افزایش پیدا می‌کند، به این معنا که سهامداران جدید می‌توانند به بازار و خرید این سهم ورود کرده و این سهم بین تعداد بیشتری از مردم توزیع خواهد شد. ۳٫ افزایش سرمایه به روش صرف سهام، یک منبع مالی بدون سررسید است که شرکت دغدغه بازپرداخت آن را ندارد. در نتیجه برای شرکت الزام پرداخت بدهی و در نهایت ریسک عدم توان پرداخت بدهی نداشته و منجر به افزایش اعتبار شرکت در بازار می‌شود. ۴٫ صرف سهام در گروه منابع تأمین مالی شرکت محسوب شده و در ساختار مالی شرکت نیز به کار گرفته می‌شود؛ زیرا از محل انتشار سهام جدید به قیمتی بیش از ارزش اسمی حاصل می‌گردد. در نتیجه شرکت‌هایی که نیازمند اصلاح ساختار سرمایه‌ای خود و تامین نقدینگی بالایی برای دستیابی به طرح‌های توسعه‌ای خود هستند، این نوع افزایش سرمایه بسیار کارآمد خواهد بود.

تصمیم شرکت برای افزایش سرمایه به روش صرف سهام نیازمند وجود شرایط مناسب بازار، تامین منافع سهامداران و جذابیت هاى شرکت مربوطه برای سرمایه داران  است. به عبارت دیگر امکان پذیر شدن افزایش سرمایه با صرف سهام مستلزم تامین خواسته هاى ذى نفعان مربوط است. این ذینفعان عبارتند از:

۱٫ تمایل سهام‌دار اصلی شرکت یکی از مهم‌ترین پارامترها برای تصمیم به افزایش سرمایه به روش صرف سهام است وهمواره خواهان کنترل شرکت و حفظ درصد سهام مدیریتى اش است. به ویژه زمانى که درصد سهام مدیریتى آنها شکننده و در حداقل میزان ممکن براى مدیریت است. در چنین شرایطی اگر سهام‌دار اصلی تمایل به آورده نقدی نداشته باشد و اقدامی برای مشارکت در افزایش سرمایه نکند، درصد سهام مدیریتی وی کاهش می‌یابد و احتمالاً کنترل شرکت را از دست خواهد داد. ۲٫ از دیگر پارامترهای موثر برای تصمیم به افزایش سرمایه به روش صرف سهام، دیدگاه مثبت سرمایه‌گذاران نسبت به پتانسیل رشد و سودآوری شرکت مورد نظر، شرایط بازار و صنعت است. در صورتیکه سرمایه‌داران دورنمای مثبتی را برای شرکت و یا بازار سرمایه متصور نباشند، افزایش سرمایه به روش صرف سهام با موفقیت کمی همراه خواهد بود. درنتیجه شرط موفقیت در این روش، وجود چشم‌انداز مثبت برای بازار و سهام شرکت است. ۳٫ در کنار عوامل ذکر شده، عامل نقد شوندگی سهم در بازار نیز اهمیت بسزایی برای مشارکت سرمایه داران در افزایش سرمایه به روش صرف سهام خواهد داشت.

شرکت‌ها در طول دوران فعالیت خود، برای حفظ یا افزایش توان رقابتی، افزایش نقدینگی و انجام طرح‌های توسعه‌ای کسب‌وکار خود نیاز به تأمین منابع مالی جدید دارند. یکی از راه‌های تأمین این منابع مالی برای شرکت‌ها، ‌افزایش سرمایه است. شرکت ها برای افزایش سرمایه، از روش های مختلفی استفاده می کنند. یکی از این روش‌ها، افزایش سرمایه به روش صرف سهام است.یک شرکت برای موفقیت در افزایش سرمایه به روش صرف سهام، باید در  نظر سرمایه داران دارای پتانسیل سودآوری باشد تا مورد توجه فعالان بازار سرمایه قرار گیرد و در کنار این پارامتر، عامل نقد شوندگی سهم در بازار نیز بسیار حائز اهمیت است. افزایش سرمایه به روش صرف سهام امکان تامین نقدینگی بدون ریسک را در زمان کوتاه و بدون تعهد بازپرداخت برای شرکت فراهم می‌کند از این رو این روش افزایش سرمایه بسیار مورد توجه شرکت‌ها قرار گرفته است..