سرمایه‌گذاران در بازار بورس از معیارهای مختلفی برای بررسی عملکرد شرکت‌های پذیرفته شده در این بازار و بازدهی سهام آن‌ها استفاده می‌کنند. در مطلب «ارزشیابی سهام چگونه است؟» روش‌هایی را برای پیدا کردن ارزش ذاتی سهام شرکت‌ها بیان کردیم. یکی دیگر از معیارهایی که برای یافتن ارزش سهام یک شرکت مورد استفاده قرار می‌گیرد، جریان نقدی آزاد است.
به جریان نقد موجود برای همه سرمایه‌گذاران شرکت شامل سهامداران ممتاز و عادی، جریان نقدی آزاد گفته می‌شود. جریان نقدی آزاد به سهامداران و سرمایه‌گذاران بینش بهتری نسبت به وضعیت فعلی و عملکرد سوددهی شرکت می‌دهد و می‌تواند سهام ارزنده بازار را نشان دهد. در این مطلب به بررسی بیشتر جریان نقدی آزاد می‌پردازیم.
فهرست مطالب
جریان وجوه آزاد نقد
جریان نقدی آزاد یا Free Cash Flow (FCF)، جریان نقد در اختیار شرکت پس از خروج وجه نقد و برای پوشش عملیات جاری و حفظ دارایی‌های شرکت است. جریان نقدی آزاد هزینه‌های غیر نقدی مانند استهلاک دارایی‌ها و تجهیزات را از صورت سود و زیان حذف می‌کند. جریان نقدی آزاد این فرصت را به مدیران یک شرکت می‌دهد که به دنبال فرصت‌های افزایش بازدهی باشند و برنامه‌های توسعه محصول، گسترش کسب‌وکار، پرداخت سودهای نقدی و کاهش بدهی‌ها را به سرانجام برسانند.
جریان نقدی آزاد از دو بخش جریان نقدی ورودی و جریان نقدی خروجی تشکیل شده است.
جریان نقدی ورودی
این جریان همه وجوه نقدی است که به شرکت وارد می‌شود. این وجه نقد از طریق فروش محصول تولیدی، فروش دارایی و سود سرمایه‌گذاری حاصل می‌شود.
جریان نقدی خروجی
این جریان نیز وجوه نقدی است که از شرکت خارج می‌شود؛ مانند وجه نقد لازم برای خرید مواد اولیه و تجهیزات، حقوق کارکنان، هزینه‌های عملیاتی و بهره وام.
براساس توضیحات داده شده، جریان نقدی آزاد براساس فرمول زیر قابل محاسبه است:
جریان نقدی خروجی -جریان نقدی ورودی= جریان نقدی آزاد
لازم به ذکر است که، جریان نقدی آزاد با سود خالص یا عایدی شرکت تفاوت دارد. همان‌طور که اشاره کردیم، در جریان نقدی آزاد دریافت‌ها و پرداخت‌های غیرنقدی لحاظ نمی‌شود. این تفاوت را می‌توان در مبادلات کالایی مشاهده کرد. به عنوان مثال در تاخت یک واحد مسکونی ۱ میلیارد تومانی با ۱۰۰۰ متر زمین ۲ میلیارد تومانی، شخص می‌تواند سود به دست آورد اما جریان نقدی آزادی ایجاد نشده است. یا برای نمونه فردی در ازای دریافت خدمت به شخص دیگر، خدمتی را دریافت نماید. در این حالت نیز بازدهی کسب می‌شود اما جریان نقدی آزادی ایجاد نشده است.
نحوه محاسبه جریان آزاد نقدی
برای محاسبه جریان آزاد نقدی روش‌های مختلفی وجود دارد. یکی از روش‌های محاسبه جریان وجوه نقد آزاد به صورت زیر است که از صورتحساب جریان وجوه نقد و صورت سود و زیان می‌توان استفاده کرد:
جریان وجوه نقد آزاد = جریان وجوه نقد ناشی از فعالیت‌های عملیاتی + هزینه بهره – سپر مالیاتی برای هزینه بهره – هزینه سرمایه‌ای
در صورتی که از صورت‌های مالی دیگر مانند ترازنامه و صورتحساب سود و زیان استفاده کنیم، جریان وجوه نقد آزاد به صورت زیر خواهد بود:
جریان وجوه نقد آزاد = سود قبل از بهره و مالیات × (۱ – نرخ مالیات) + هزینه‌های غیرنقدی (کاهش ارزش، استهلاک و …) – تغییر در (دارایی‌های جاری – بدهی‌های جاری) – هزینه سرمایه‌ای
روش دیگر محاسبه جریان وجوه نقد آزاد با کمک صورتحساب سود و زیان، ترازنامه و صورتحساب جریان وجوه نقد به شکل زیر است:
جریان وجوه نقد آزاد = درآمد خالص + هزینه بهره – سپر مالیاتی برای هزینه بهره + هزینه‌های غیرعملیاتی (کاهش ارزش، استهلاک و … ) – تغییر در (دارایی‌های جاری – بدهی‌های جاری) – هزینه سرمایه‌ای
انواع جریان نقدی
جریان نقدی آزاد می‌تواند به انواع مختلفی تقسیم شود. به طور کلی ۳ نوع جریان نقدی آزاد وجود دارد:
۱- جریان نقدی آزاد حاصل از فعالیت‌های عملیاتی
جریان نقد آزاد عملیاتی، وجوه نقدی است که در اثر عملیات شرکت ایجاد می‌شود که با کسر هزینه‌های عملیاتی از درآمدها به دست می‌آید. این جریان نسبت به سود خالص، معیار بهتری برای بررسی عملکرد شرکت است. زیرا امکان دارد که شرکت توان پرداخت بدهی‌های خود را نداشته باشد بنابراین جریان نقدی آزاد منفی خواهد داشت؛ اما دارای سود خالص مثبت در گزارش صورت سود و زیان باشد. پس می‌توان گفت جریان نقدی عملیاتی معیاری برای کنترل کیفیت سود شرکت‌ها است.
در مورد جریان نقدی آزاد از فعالیت‌های عملیاتی می‌توان به فروش محصولات تولیدی یا ارائه خدمات توسط شرکت‌ها اشاره کرد.
در قسمت نحوه محاسبه جریان نقد آزاد می‌توانید محاسبه جریان وجوه نقد عملیاتی را مشاهده کنید.
۲- جریان نقدی آزاد حاصل از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری
جریان نقدی آزاد حاصل از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری شامل فعالیت‌هایی می‌شود که شرکت از سرمایه‌گذاری خود به دست می‌آورد. برای مثال زمانی که شرکت بخشی از وجوه نقد خود را در سپرده‌های بانکی یا سهام شرکت‌ها و بورس سرمایه‌گذاری می‌کند و سود به دست می‌آورد.
۳- جریان نقدی آزاد حاصل از فعالیت‌های تأمین مالی
جریان نقدی آزاد حاصل از فعالیت‌های تأمین مالی نیز وجوه کسب شده از فعالیت‌هایی مانند دریافت وام، انتشار اوراق و … است.
جریان وجوه آزاد نقد در تحلیل بنیادی و ارزیابی شرکت‌ها
از جریان نقدی آزاد می‌توان برای درک تغییرات در سرمایه در گردش شرکت استفاده کرد؛ بنابراین این معیار، ارزش و سلامت یک شرکت را نشان می‌دهد و می‌تواند به عنوان یکی از عوامل مهم در تجزیه‌وتحلیل بنیادی یک شرکت به حساب آید. به عبارت ساده‌تر، جریان نقدی آزاد نشان می‌دهد شرکت پس از کسر هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها، چه میزان وجه نقد مازاد دارد. در صورتی که شرکتی دارای جریان نقدی آزاد منفی باشد بدین معنی است که برای پوشش هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های خود، درآمد و وجه نقد کافی ندارد.
موضوع مهمی که در تحلیل بنیادی باید در نظر گرفته شود این است که چند درصد از جریان نقدی آزاد یک شرکت از فعالیت‌های عملیاتی آن به دست آمده است. سهامداران و سرمایه‌گذاران با در نظر گرفتن این موضوع می‌توانند درباره آینده سهام شرکت و احتمال سوددهی آن پیش‌بینی داشته باشند.
تحقیقات نشان می‌دهد که در مورد سهام شرکت‌هایی که قیمت آن‌ها تابع عوامل بنیادی است و شرکت‌های بزرگی هستند، رشد در جریان نقدی آزاد با رشد در قیمت سهام آن‌ها رابطه معناداری خواهد داشت.
جریان نقدی آزاد هر سهم
جریان نقدی آزاد هر سهم از تقسیم جریان نقدی آزاد محاسبه شده بر تعداد سهام منتشره شرکت به دست می‌آید و نشان‌دهنده توانایی شرکت برای پرداخت بدهی‌ها، سودهای نقدی، بازخرید سهام و … است. این معیار می‌تواند در پیش‌بینی قیمت آتی سهم نیز استفاده شود.
برای مثال در صورتی که جریان نقد آزاد شرکتی در حال بیشتر شدن باشد ولی قیمت سهام آن پایین باشد، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که سود خالص و ارزش سهام این شرکت در آینده افزایش خواهد یافت.
بازده جریان نقدی آزاد
یکی دیگر از روش‌های یافتن ارزش ذاتی سهام، استفاده از بازده جریان نقدی آزاد است. بازده جریان نقدی را می‌توان با نسبت p/e مقایسه کرده و نتیجه بهتری برای بررسی عملکرد شرکت به دست آورد. برای محاسبه بازده جریان نقدی آزاد می‌توان از ارزش بازار یا ارزش اقتصادی استفاده کرد.
معمول‌ترین راه برای محاسبه بازده جریان نقدی آزاد استفاده از ارزش بازار به‌عنوان شاخص سهام است. ارزش بازار شرکت معادل نسبت p/e است. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره نسبت p/e می‌توانید به مطلب «نسبت P/E چیست؟» مراجعه کنید.
نحوه محاسبه بازده جریان نقدی آزاد با استفاده از ارزش بازار به صورت زیر است:
همان‌طور که گفته شد استفاده از ارزش اقتصادی، روش دیگری برای محاسبه‌ی بازده جریان نقدی آزاد به‌عنوان شاخصی از سهام است. ارزش اقتصادی، شرکت‌های مختلف را در صنایع و حوزه‌های متفاوتی در نظر می‌گیرد.
برای بسیاری از افراد، ارزش اقتصادی پارامتر قابل‌اعتمادتری از ارزش یک شرکت است زیرا، شامل وام، ارزش و یا سهم پیشنهادی و سودهای جزئی است اما شامل نقدینگی و معادل‌های نقدینگی نمی‌شود.
کلام آخر
جریان نقدی آزاد یکی از معیارهایی است که تحلیلگران و اقتصاددانان برای بررسی عملکرد و پیش‌بینی بازدهی یک شرکت استفاده می‌کنند. بااین‌حال در نظر گرفتن این معیار به‌تنهایی همانند سایر معیارها کافی نیست و برای تجزیه‌وتحلیل نیاز است تا معیارها و عوامل مختلفی در کنار هم بررسی شود. جریان آزاد نقدی، تغییرات در سرمایه در گردش و هزینه سرمایه‌ای درآمد خالص را تعیین کرده و توانایی شرکت در پرداخت بدهی‌ها و سود نقدی سهامداران را نشان می‌دهد. بااین‌حال برای دستیابی به نتیجه بهتر باید دوره زمانی مورد بررسی را بلندمدت و چندین ساله در نظر گرفت.
[views id=”11553″]
نظری ثبت نشده است