سهام ارزشی و سهام رشدی چیست؟

استراتژی های مختلفی برای سرمایه گذاری در بورس و سهام وجود دارد. انتخاب این استراتژی‌ها بر اساس متغیرهای مختلف و عوامل اقتصادی متعددی است. یکی از استراتژی های موجود در انتخاب سهام، سرمایه گذاری رشدی یا ارزشی است. سرمایه گذاری ارزشی براساس انتخاب سهام ارزشی است و سهامدار در این روش به دنبال سهامی است که از ارزش ذاتی خود، کمتر قیمت گذاری شده‌اند. سرمایه گذاری رشدی نیز مربوط به انتخاب سهام دارای سوددهی بالا و رشدی سریع است. هر کدام از این نوع سهام دارای ویژگی‌ هایی هستند و متغیرهای مختلفی برای شناسایی آن‌ها وجود دارد. در ادامه به تعریف و توضیح سهام ارزشی و رشدی می‌پردازیم.

سهام ارزشی چیست؟

سهام ارزشی، سهامی هستند که قیمت آن‌ها نسبت به مواردی مانند جریانات نقدی، بازدهی، سود نقدی یا ارزش دفتری پایین‌تر از میانگین آن‌ها در بازه زمانی مشخص است. به عبارت دیگر سهام ارزشی، دارای قیمت بازار پایین‌تری نسبت به ارزش ذاتی خود هستند. برای تعیین این ارزش ذاتی، از روش‌های ارزشیابی مختلفی استفاده می‌شود که بر اساس متغیرهای بنیادی است. برای تشخیص سهام ارزشی می‌توان به نسبت p/e سهم توجه کرد. در صورتی که سهم دارای p/e کمی باشد یا کمتر از ارزش دفتری خود معامله می‌شوند را می‌توان جزو سهام ارزشی دانست.

سرمایه گذاران برای انتخاب سهام ارزشی، به ارزش روز این سهام توجه می‌کنند و انتظار رشد چشمگیری از سهم ندارند. این سهام نسبت به سهام رشدی از حاشیه اطمینان بیشتری برخوردار هستند. سهام ارزشی مربوط به شرکت‌هایی است که از نظر سودآوری مطلوب هستند، اما هنوز بازار به ارزش واقعی آن‌ها پی نبرده است. بنابراین سرمایه گذاران به امید این که در آینده ارزش واقعی این سهام کشف شود و قیمت آن‌ها افزایش یابد در آن‌ها سرمایه گذاری می‌کنند. معیارهای بنیادی مانند بازدهی، سود نقدی، ارزش دفتری و سایر معیارهای سهام ارزشی در مقایسه با معیارهای مشابه در سایر سهام کمتر بوده و با قیمت‌هایی ارزان‌تر معامله می‌شود.

ویژگی های سهام ارزشی

برای شناسایی شرکت‌های دارای سهام ارزشی، عوامل متعددی وجود دارد که در ادامه به برخی از این عوامل اشاره می‌کنیم:

• همان طور که بیان کردیم سهام ارزشی دارای بازدهی، سود نقدی، ارزش دفتری یا دیگر متغیرهای اقتصادی، کمتر از سایر سهام هم صنعت خود هستند. به عبارت دیگر با بررسی متغیرهایی مانند p/e، این سهام ارزان هستند.
• سهام ارزشی، شرکت‌هایی هستند که از نظر بنیادی وضعیت مطلوبی دارند اما بازار، قیمت آن‌ها را از ارزش ذاتی خود پایین‌تر نگه داشته است.
• نسبت قیمت به سود یا p/e سهام ارزشی پایین است.
• نسبت سود تقسیمی به قیمت یا d/p سهام ارزشی بالا است.
• همچنین در سهام ارزشی، نسبت فروش به قیمت سهم یا s/p و نسبت ارزش دفتری دارایی‌ها به ارزش بازار یا b/p، بالا است.

سهام رشدی چیست؟

سهام رشدی سهامی هستند که برعکس سهام ارزشی، قیمت آن‌ها نسبت به جریانات نقدی، بازده، سود نقدی و یا ارزش دفتری بیشتر است. به عبارت دیگر سهام رشدی سهامی هستند که قیمتی بالا نسبت به جریانات درآمدی و سود نقدی خود دارند یا این که بیش از ارزش ذاتی خود، قیمت‌گذاری شده‌اند. به دلیل این که این سهام در دوره‌ای رشدی بیشتر از میانگین داشته‌اند، بازار انتظار دارد که هم اکنون نیز این سهام، رشدی سریع‌تر از میانگین خود داشته باشند.

بنابراین پیش‌بینی می‌شود که درآمد شرکت‌هایی که سهام رشدی دارند، نسبت به میانگین بازار بیشتر بوده و عملکرد بهتری نیز در بازار داشته باشند.

سهام رشدی بیشتر برای شرکت‌هایی است که هنوز به مرحله بلوغ خود نرسیدند و اغلب سود نقدی پرداخت نمی‌کنند؛ زیرا سود شرکت را مجدد در پروژه‌های سرمایه گذاری خود، قرار می‌دهند. به همین دلیل فرصت‌های مناسبی برای سرمایه گذاری هستند و سرمایه گذاران آن‌ها از رشدهای آینده این نوع شرکت ها منتفع می‌شوند. این شرکت ها قابلیت بالایی در رشد دارند و میزان رشد آن‌ها به طور معمول از حد متوسط فراتر است. اندازه گیری رشد شرکت‌ها با متغیرهایی مانند افزایش میزان فروش و سود انجام می‌شود. بنابراین سرمایه گذاران سهام رشدی از افزایش سود و قیمت سهم شرکت، بازدهی کسب می‌کنند.

ویژگی های سهام رشدی

با توجه به تعریف سهام رشدی، متوجه شدیم که این سهام دارای ویژگی‌های خاصی هستند. برای تشخیص سهام رشدی از سایر سهام باید به موارد زیر در رابطه با این سهام دقت کرد.

• سهام رشدی هم از نظر تاریخی و بر اساس سوابق عملکرد گذشته خود و هم از نظر آینده و بر اساس پیش‌بینی‌ها، دارای رشد بالایی هستند. در واقع این سهام بر اساس گذشته خود، انتظار رشد بالایی در آینده دارند.
• قیمت‌های پیش‌بینی شده توسط تحلیلگران برای سهام رشدی بسیار بالا است. این سهام نسبت به سایر سهام دارای رشد چندین برابری هستند.
• وضعیت سودآوری سهام رشدی می‌تواند وضعیت آینده آن‌ها را نشان دهد. توجه به سود سالانه قبل از مالیات، فروش، eps و … باید عملکرد بسیار بهتری را نسبت به دیگر سهام و صنعت نشان دهد. به طوری که باید انتظار ارقامی بسیار بالا در حاشیه سود سهام شرکت‌های رشدی نسبت به صنعت خود داشت.
• بررسی میزان بازده حقوق صاحبان سهام یا ROE یکی دیگر از متغیرهایی است که برای تشخیص سهام رشدی باید در نظر گرفته شود. 

نسبت قیمت به درآمد

همان طور که توضیح دادیم یکی از متغیرهایی که برای تشخیص نوع سهام ارزشی یا رشدی کاربرد دارد، نسبت قیمت به درآمد یا p/e است. این نسبت همچنین یکی از متغیرهای مهم در ارزش‌گذاری سهام شرکت ها است. نسبت p/e از تقسیم قیمت سهم بر سود یا درآمد سالانه سهم به دست می‌آید. به عبارت دیگر این نسبت نشان می‌دهد که سرمایه گذار چه مدت زمانی باید منتظر باشد تا اصل سرمایه خود را از سرمایه گذاری در شرکت به دست آورد.

برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به مطلب «نسبت p/e چیست؟» مراجعه کنید.

تفاوت سهام ارزشی و سهام رشدی در بازار سهام

انتخاب بین دارایی های مالی، اوراق بهادار و سهام همواره یکی از دغدغه‌های سرمایه گذاران است. این که در دوره‌های زمانی مختلف، با توجه به ریسک و بازدهی‌های مورد انتظار کدام یک انتخاب شود، در میزان سود کسب شده بسیار اهمیت دارد. با توجه به توضیحاتی که عنوان کردیم، سهام ارزشی دارای ریسک سرمایه گذاری بسیار کمتری نسبت به سهام رشدی هستند. در مقابل بازدهی مورد انتظار سهامداران سهام ارزشی بسیار کمتر از سهامداران سهام رشدی است.

سهامداران سهام ارزشی انتظار رشد چشمگیر یا تغییرات بالا از این سهام ندارند. این سهامداران سهام ارزشی را در زمانی که قیمت پایینی دارند به امید این که در آینده، به قیمت واقعی خود برسد، خریداری می‌کنند. بنابراین سرمایه گذاران با توجه به تحمل و پذیرش ریسک خود می‌توانند بین سهام ارزشی و سهام رشدی انتخاب کنند. همچنین می‌توان برای متنوع سازی سبد سرمایه گذاری و مدیریت ریسک، درصدی از هر دو نوع سهام را در پرتفوی سرمایه گذاری نگه داشت تا نتایج بهتری نصیب سرمایه گذاران شود.

با این حال زمان مناسب برای سرمایه گذاری در سهام رشدی معمولا زمانی است که بازار وضع مطلوبی دارد و اقتصاد رو به بهبود است و یا این که ارزیابی قیمت سهام معقولانه صورت می‌گیرد. در این زمان، سودآوری شرکت ها در حال افزایش است. اما در مقابل، زمانی که بازار در رکود به سر می‌برد و یا ارزیابی منطقی از قیمت سهام وجود ندارد، سرمایه گذاری در سهام ارزشی معقول است. بنابراین با توجه به این که در برهه‌های زمانی مختلف، بازار با نوسان مواجه می‌شود و دوره‌های رشد و رکود دارد، میزان سرمایه گذاری در سهام ارزشی و رشدی تغییر یابد. تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری (پرتفوی سرمایه گذاری) در این جا نیز اهمیت پیدا می‌کند.

کلام آخر

با توجه به اینکه سهام رشدی و سهام ارزشی در بورس های جهانی و بین المللی جایگاه خود را پیدا کرده‌اند، اما طبقه‌بندی سهام شرکت های بورس تهران هنوز به صورت سهام ارزشی و سهام رشدی صورت نگرفته است. به دلیل وجود قوانین سختگیرانه برای پذیرش شرکت ها در بورس، بسیاری از شرکت های کوچک و نوپا هنوز فرصت حضور در بازار بورس تهران را پیدا نکرده اند.