ارزش جایگزینی هر سهم عبارت است از ارزش یک ورقه بهادار با این فرض که در زمان محاسبه ارزش، قصد ایجاد شرکت را داشته باشیم. به عبارت دیگر برای محاسبه ارزش جایگزینی سهم، باید همه هزینه‌هایی را که برای راه‌اندازی شرکت با شرایط فعلی داریم محاسبه و مقدار به دست آمده را، بر تعداد سهام شرکت تقسیم کنیم. در ادامه مفهوم ارزش جایگزینی سهم را با جزئیات بیشتر بررسی خواهیم کرد.
فهرست مطالب
ارزش جایگزینی به چه معنا است؟
ارزش جایگزینی یا Replacement Value مخارجی است که باید برای ساخت یا خرید یک دارایی کاملاً مشابه با دارایی فعلی بپردازیم. در مورد سهام شرکت‌ها، برای محاسبه ارزش جایگزینی، باید همه هزینه‌هایی که برای تأسیس شرکت فعلی در زمان حال لازم است را محاسبه کنیم. این هزینه را بر تعداد سهام شرکت فعلی تقسیم می‌کنیم و رقمی که به دست می‌آید برابر است با ارزش جایگزینی هر سهم شرکت.
شرکت‌ها در زمان فروش دارایی‌های خود، می‌توانند برای شناسایی سود غیرعملیاتی از این روش استفاده کنند. برای محاسبه ارزش جایگزینی، شرکت باید همه دارایی‌ها از جمله زمین، ساختمان، ابزار و تجهیزات خود را به قیمت روز در نظر بگیرد. همچنین بعضی از دارایی‌های جاری مانند مطالبات و ذخایر مالیاتی، ارزیابی و در ترازنامه جایگزین می‌شوند. پس از کسر بدهی‌ها از دارایی‌های شرکت، مقدار حقوق صاحبان سهام جدید به دست می‌آید. تحلیلگران نیز از این روش در تحلیل شرکت استفاده می‌کنند. زیرا ارزش دفتری دارایی‌ها در ترازنامه، در ارزشیابی شرکت از درجه اعتماد بالایی برخوردار نیست.
برای مثال برای محاسبه ارزش جایگزینی برای شرکتی که ۱۰ سال تأسیس شده است، باید دارایی‌های فعلی این شرکت بر اساس نرخ امروز در نظر گرفته شود. ارزش جایگزینی در تئوری باید به ارزش بازار دارایی کاملاً نزدیک باشد؛ بنابراین تحلیلگران باید به ارزش جایگزینی سهام شرکت‌ها نیز توجه کنند و در کنار سایر عوامل و استفاده از روش‌های دیگر، ارزش جایگزینی سهم را در تحلیل‌های خود در نظر بگیرند.
ارزش جایگزینی بسیاری از شرکت‌های بزرگ و با سابقه بورس، تا چندین برابر ارزش بازاری آن‌ها است زیرا ارزش دارایی‌های جاری و غیر جاری شرکت در طی سالیان فعالیت و در اثر تورم و افزایش قیمت‌ها، افزایش پیدا کرده است. این شرکت‌ها سالیانه به تغییر و تعدیل ترازنامه و ارزش دارایی‌های خود نمی‌پردازند؛ بنابراین ارزش فعلی شرکت با ارزش جایگزینی آن متفاوت خواهد بود. هرچه سابقه فعالیت شرکتی بیشتر باشد، ارزش جایگزینی آن نیز بیشتر خواهد بود.
سهام‌دارانی که ارزش جایگزینی سهم را محاسبه می‌کنند در واقع به اصل تداوم فعالیت شرکت توجهی ندارند. اصل تداوم به معنی ادامه‌دار بودن فعالیت شرکت تا بی‌نهایت است. همچنین به کیفیت استفاده از دارایی‌ها در درآمدزایی شرکت توجه نمی‌شود.
استفاده از ارزش جایگزینی می‌تواند برای افرادی که تمایل به تأسیس شرکت جدید دارند نیز مفید باشد. این افراد می‌توانند با محاسبه دارایی‌های فعلی یک شرکت، ارزیابی کنند که تأسیس شرکت جدید در حال حاضر مقرون‌به‌صرفه است یا خیر. همچنین متوجه خواهند شد که آیا می‌توانند با شرکت‌های در حال فعالیت رقابت کنند یا توان رقابتی کافی برای این کار را ندارند.
نحوه محاسبه ارزش جایگزینی
همان‌طور که توضیح دادیم برای محاسبه ارزش جایگزینی ابتدا باید دارایی‌های فعلی شرکت مانند زمین، ساختمان، تجهیزات و … به نرخ روز ارزیابی شود. سپس میزان این دارایی‌ها از بدهی‌های شرکت کم شود. برای محاسبه ارزش جایگزینی به ازای هر سهم می‌توان از معادله زیر استفاده کرد:
همچنین برای محاسبه ارزش جایگزینی سهام شرکت در انتهای دوره، می‌توان ارزش تاریخی شرکت را به سودهای حاصل از نگهداری سهام اضافه کرد. به عبارت دیگر، سودهای حاصل از نگهداری دارایی‌ها تفاوت میان ارزش تاریخی دارایی‌ها و ارزش روز آن‌ها در پایان دوره است.
سود در روش جایگزینی، شامل سود عملیاتی و سود حاصل از نگهداری دارایی‌ها است. این سود می‌تواند تحقق‌یافته یا تحقق‌نیافته باشد؛ اما اگر ارزشیابی سهام بر مبنای تاریخی آن‌ها انجام شود، سود عملیاتی، حاصل تفاوت درآمدها و هزینه‌های دوره است. اگر شرکت قصد فروش دارایی‌های خود را نداشته باشد، از تفاوت ارزش جایگزینی با بهای تمام‌شده تاریخی سودی نمی‌برد.
مزایا و معایب ارزش جایگزینی
یکی از مزایای استفاده از ارزش‌گذاری جایگزینی این است که تفاوت میان سود عملیاتی و سود نگهداری دارایی‌ها، ارزیابی بهتری را از شرکت نشان می‌دهد. این ارزش اطلاعات مفیدی را در پیش‌بینی عملکرد آتی شرکت بیان می‌کند. از آن جایی که ارزش جایگزینی هزینه‌ای که شرکت برای خرید دارایی باید بپردازد را نشان می‌دهد، قابلیت قیاس منطقی‌تری را نسبت به ارزش تاریخی برای مقایسه با فروش جاری دارد.
در برابر مزایای استفاده از این روش، معایبی نیز وجود دارد:
- این روش به طور کامل به بازدهی و سودآوری شرکت توجه نمی‌کند. برای مثال شرکت‌هایی در بورس فعال هستند که بازده بالایی ندارند اما ارزش سهام آن‌ها با استفاده از این روش بالا است
- این ارزش واقعی نبوده و در جایی ثبت نمی‌شود
- در بعضی از اوقات استفاده از ارزش جایگزینی، هزینه بالایی دارد
- بعضی از دارایی‌های نامشهود نیز امکان لحاظ شدن در این ارزش را ندارند.
کلام آخر
شرکت‌هایی که دارایی‌های آن‌ها زیاد است، تمایل به در نظر گرفتن ارزش جاری دارند. برای محاسبه ارزش جاری باید از قیمت‌های جاری نیز استفاده شود. یکی از روش‌های محاسبه ارزش جاری دارایی‌ها، استفاده از ارزش جایگزینی است. هنگامی که ارزش دارایی‌های یک شرکت در اثر تورم و گذشت زمان افزایش می‌یابد، نیاز به ارزش جایگزینی وجود خواهد داشت. ارزش جایگزینی هزینه‌ای است که اگر شرکت هم‌اکنون اقدام به خرید دارایی‌های خود کند، باید بپردازد. تحلیلگران برای یافتن ارزش فعلی شرکت از این روش استفاده می‌کنند؛ البته نباید تنها به این روش اکتفا شود و لازم سایر روش‌ها نیز در تحلیل به کار روند.
[views id=”11383″]
نظری ثبت نشده است