ارزش اسمی ،ارزش دفتری و ارزش بازاری سهام چیست؟

قبل از ورود به هر زمینه کسب‌و‌کاری، دانستن اصطلاحات و واژه‌های پر‌کاربرد در آن حوزه کمک شایانی به افراد خواهد کرد تا بتوانند درک بهتر و درستی از آن حوزه داشته و تصمیمات حرفه‌ای‌تری اتخاذ کنند. بازار بورس، پر است از این دست واژه‌های خاص که از مهم‌ترین آنها ارزش‌گذاری‌ها هستند. ارزش‌ها پایه و اساس بورس را تشکیل می‌دهند که برای ورود و سرمایه گذاری در بورس، جزو الویت‌ها به شمار می‌روند. در همین راستا قصد داریم در این مقاله به بررسی ارزش اسمی ،ارزش دفتری و ارزش بازاری سهام بپردازیم.

ارزش‌گذاری چیست؟

اگر با بازار بورس اوراق بهادار آشنا باشید، می‌دانید که اشخاصی مثل خودِ ما، با خرید و فروش سهام شرکت‌های مختلف، سعی می‌کنند به سود برسند. از این رو شرکت‌هایی هم در طرف دیگر معامله هستند که سهامشان را به عنوان یک دارایی به این اشخاص می‌فروشند. این سهام یا به بیانی بخشی از دارایی شرکت که در دست سرمایه‌گذاران مورد معامله قرار می‌گیرند، شامل چند ارزش مختلف هستند که هرکدام از این ارزش‌ها در شرایط و به دلایل مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. ما در ادامه با بررسی -این نوع ارزش‌گذاری‌ها، شما را با این مبحث بسیار مهم در بورس آشنا خواهیم کرد.

چند نوع ارزش گذاری داریم؟

حال که فهمیدید ارزش به چه چیزی گفته می‌شود، لازم است بدانید در بورس اوراق بهادار، ما سه نوع ارزش رسمی و یک نوع ارزش غیر رسمی داریم که جمعاً چهار نوع ارزش‌گذاری مختلف هستند و طبق گفته‌های پیشین هر کدام در شرایط خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ارزش اسمی

ارزش اسمی، اولین و مهم‌ترین نوع ارزش‌گذاری در بازار بورس است. برای درک بهتر آن بیایید از نحوه شکل‌گیری آن شروع کنیم؛ زمانی که یک شرکت وارد بازار بورس می‌شود، تا سهام خود را در اختیار خریداران قرار دهد و از تسهیلات این بازار برخوردار شود، درصدی از مالکیت شرکت را در قالب عرضه اولیه در بازار بورس در اختیار سرمایه‌گذاران گذاشته به فروش می‌رساند.

ارزش اسمی سهام در علوم مالی به ارزش صوری یک برگه سهم اطلاق می‌شود. این رقم، در هنگام تأسیس و انتشار سهام، برای هر برگه سهم عادی، تعیین شده و در اساسنامه درج می‌شود. ارزش اسمی سهام، معادل سرمایه شرکت، تقسیم بر تعداد برگه‌های سهام بوده و در ایران ارزش اسمی هر سهم یک هزار ریال یا ۱۰۰ تومان است.

ارزش بازاری سهام

پس از اینکه شرکت وارد بازار بورس شد، یا به بیانی به عنوان یک شرکت سهامی شناخته شد و سهام آن توسط افراد مورد معامله قرار گرفت، سهام آن دیگر همان قیمت اولیه را نخواهد داشت بلکه ممکن است بیشتر هم شود، دلیل این امر نیز وجود و تاثیر سیستم عرضه و تقاضا در بازار سرمایه است. درصورتی که پس از مورد معامله قرارگرفتن سهام شرکت، میزان خریداران بیشتر از فروشنده‌گان آن شود که «تقاضا را نشان می‌دهد» فروشندگان قیمت آن را افزایش می‌دهند تا سود بیشتری کسب نمایند و به قیمتی که آن سهام در این شرایط به خود می‌گیرد، ارزش بازاری گفته می‌شود. با این تعاریف درصورتی هم که خریداران کاهش یابند یا به زبان دیگر تقاضا کمتر و فروشندگان بیشتر شوند، ارزش بازاری سهام کاهش می‌یابد.

به این بالا و پایین شدن قیمت‌های بازاری، نوسان نیز می‌گویند که توسط نرم‌افزارهای مختلف، بر روی نمودار رسم می‌شود و توسط تحلیل‌گران برای تحلیل آینده سهام شرکت مورد بررسی قرار می‌گیرند. تحلیل‌های مورد استفاده در بازار سرمایه به دو بخش تکنیکال و بنیادی تقسیم می‌شوند. تحلیل تکنیکال بر روی ارزش بازاری سهامِ درج شده روی نمودار شروع به کار می‌کند تا «ارزش ذاتی» را پیش‌بینی کند و تحلیل بنیادی بر روی اخبار سیاسی، عوامل محیطی و… تمرکز دارد تا ارزش ذاتی که در ادامه از آن صحبت می‌کنیم را بیابد.

ارزش ذاتی

ارزش ذاتی به عنوان ارزش سهام در آینده به شمار می‌رود و رسماً در جایی رسم نمی‌شود، ارزش ذاتی به معنای رشد یا نزول ارزش سهام در آینده است و همان‌طور که در قبل به آن اشاره نمودیم توسط اشخاص مختلف تحلیل می‌شود. اجازه دهید برای درک بهتر آن به همان روند محوری خود بازگردیم، فرض کنید شرکتی که وارد بازار بورس شده بود پس از مدتی مورد استقبال سرمایه‌گذاران قرار گرفته و ارزش بازاری آن به عنوان مثال به ۱۵۰ تومان رسیده است، حال فرض کنید این شرکت در حوزه صادرات فرش مشغول بود و پس از یک ماه اخباری توسط خبرگزاری‌ها منتشر می‌شود که بیانگر تحریم صادرات ایران به کشورهای دیگر است. این یعنی هیچ شرکتی توانایی صادرات نخواهد داشت و به‌زودی فعالان در این حوزه ورشکست خواهند شد که شرکت مذکور نیز از این قضیه مستثنی نیست.

در چنین شرایطی سرمایه‌گذارانی که در آن شرکت سهمی داشتند و به طول متداوم اخبار را دنبال می‌کردند، سریعاً قبل از همه سهم خود را می‌فروشند و کنار می‌کشند و سپس باقی سرمایه‌گذاران، از طرفی چون این اخبار را دیگران نیز شنیده‌اند، سهامی در این حوزه نخواهند خرید که در این حالت عرضه بیشتر از تقاضا خواهد شد و ارزش سهام کاهش می‌یابد و به ۱۰۰ تومان اولیه باز می‌گردد. در این قضیه ارزش بازاری آن سهام ۱۵۰ تومان بود ولی ارزش ذاتی آن در ماه بعد ۱۰۰ تومان.

ارزش دفتری

در شرایطی که شرکتی منحل و یا ورشکست شود سوالی که برای سهامداران مطرح شده و دغدغه آن‌ها خواهد بود، آن است که چه اتفاقی برای سرمایه‌شان و ارزش آن رخ می‌دهد؟ ارزش دفتری سهام در واقع از تقسیم حقوق صاحبان سهام در ترازنامه بر تعداد سهام به دست می‌آید و براساس آن مشخص می‌شود که در صورت انحلال و یا ورشکستی شرکت و پس از پرداخت تمام بدهی‌های شرکت به ازای هر سهم، چه میزان نصیب سهام‌داران می‌شود.

به زبان ساده‌تر اگر مجموع بدهی‌های شرکت را از مجموع دارایی‌های آن کسر نماییم، رقم باقیمانده نشان‌دهنده مجموع ارزش سرمایه سهامداران شرکت یا همان مجموع حقوق صاحبان سهام شرکت خواهد بود. حال اگر حقوق صاحبان سهام شرکت را بر تعداد سهام منتشر شده شرکت تقسیم کنیم، عدد حاصل بیانگر ارزش دفتری هر سهم است.

سخن پایانی

در این مطلب سعی کردیم با توجه بر شرایط به‌روز در بازار بورس ایران و قوانین شرکت‌ها، مطلبی جامع آماده کنیم تا کاملاً بر مباحث ارزش‌گذاری و موارد وابسته به آنها مسلط شوید، با این حساب بد نیست بدانید که بررسی این ارزش‌ها بیشتر از همه قبل از سرمایه گذاری در بورس به کار شما می‌آید تا متوجه شوید آیا شرکتی که قصد سرمایه گذاری در بورس در آن را دارید، امن است؟ مشکلی در آینده ندارد؟ و… موارد دیگر که با استفاده از نسبت‌های مالی به آنها می‌رسید علی‌الخصوص نسبت‌های نقدینگی که در ارزش‌گذاری دفتری به کمک شما می‌آیند تا در حالی که سهام خود را حفظ کرده‌اید بدانید چه زمانی در آن شرکت بمانید و چه زمانی خارج شوید.

[views id=”11528″]