نسبت‌های مالی نقدینگی چیست؟

نقدینگی به معنای توانایی و قدرت یک شرکت سهامی در پرداخت بدهی‌های جاری است که بیشتر در کوتاه‌مدت مورد محاسبه قرار می‌‌گیرد. ما از نسبت‌های مالی نقدینگی استفاده می‌‌کنیم تا یک شرکت را از لحاظ مالی بررسی کنیم و میزان نقدینگی آن را بدست بیاوریم. این نتیجه باعث می‌شود تصمیم درست‌تری در زمینه خرید یا فروش سهم آن شرکت اتخاذ کنیم. موضوع اصلی این مقاله نیز همین است، اما ابتدا اجازه دهید مفاهیم اصلی این نسبت‌ها را به صورت کامل بررسی کنیم.

نحوه محاسبه نسبت‌های مالی نقدینگی

برای محاسبه نسبت‌های نقدینگی یک شرکت، به ‌ترازنامه‌ای که از آن منتشر می‌شود نیاز داریم، موارد حائز اهمیت در ‌ترازنامه برای آغاز محاسبات، به شرح زیر است:

۱- بدهی‌های جاری:

• پرداختنی‌های تجاری و غیر تجاری:

این پرداخت‌ها شامل بدهی‌هایی است که باید به افراد، بنگاه‌ها و سازمان‌هایی که شرکت به آن‌ها بدهکار است پرداخت شود. طلبکاران اصلی احتمالا مقامات مالیاتی (که مالیات شرکت، مالیات درآمد کارکنان و مالیات فروش را دریافت می‌‌کنند) و بانک‌ها هستند. پرداخت‌ها در یک روز مشخص انجام می‌شود و عدم پرداخت می‌تواند منجر به تعطیلی شرکت شود.

• تسهیلات مالی:

این‌ها وام‌های کوتاه‌مدت از بانک‌ها هستند. شرکت‌ها اغلب از این وام‌ها به عنوان وسیله‌ای برای جبران کمبود سرمایه در گردش استفاده می‌‌کنند. به طور کلی باید در عرض ۶ ماه یا در اسرع وقت تسویه شوند. 

۲- دارایی‌های جاری:

• پول نقد:

واضح است که برای پرداخت، اسکناس بسیار سودمند است زیرا بیش‌ترین میزان نقدینگی را دارد.

• دریافتنی‌های تجاری و غیر تجاری:

شامل وجوهی است که اشخاص حقیقی یا سازمان‌هایی مختلف به شرکت بدهکار هستند. آن‌ها باید بسته به شرایط اعتباری ارائه‌شده توسط شرکت (اغلب ۳۰ روز) در سال مالی بدهی خود را پرداخت کنند. در صورت لزوم می‌توان بدهی‌ها را به سرعت به پول نقد تبدیل کرد. صورت‌حساب بدهی‌ها را می‌توان فاکتور کرد و به یک شرکت دیگر فروخت. آن شرکت پس از سر رسید، حساب‌ها را تسویه و درآمد خود را جمع می‌‌کند.

• موجودی مواد و کالا:

منظور از موجودی و مواد کالا شامل مواد اولیه، کالاهای نیمه ساخته و ساخته شده است.

انواع نسبت‌های مالی نقدینگی

پس از این که موارد بالا را از ‌ترازنامه خارج کردید، لازم است با نسبت‌های مالی نقدینگی و روش محاسبه آن‌ها آشنا شوید.

۱- نسبت فعلی یا نسبت جاری

تا زمانی که شرکت پول کافی برای پرداخت بدهی خود داشته باشد، بدون مشکل قادر به ادامه فعالیت خواهد بود اما شرکت‌هایی که پول کافی برای انجام تعهدات خود نداشته باشند، موجب افزایش ریسک نقدینگی در شرکت خواهد شد. به همین دلیل، تحلیلگران، وام‌دهندگان و سرمایه‌گذاران، نسبت فعلی را در راستای اندازه‌گیری ظرفیت شرکت برای پرداخت بدهی کوتاه‌مدت خود به کار می‌گیرند. دارایی‌های جاری که نقدشونده هستند، همیشه باید بیش از بدهی‌های جاری باشند. میزان آن ممکن است از یک صنعت به صنعت دیگر متفاوت باشد، اما وضعیتی که در آن دارایی‌های جاری شرکت کمتر از بدهی‌های جاری باشد، نباید رخ دهد. این اتفاق، شرکت را در معرض خطر زیادی قرار می‌دهد.

فرمول نسبت فعلی یا جاری به شکل زیر است:

به عنوان مثال شرکتی را تصور کنید که ۱۱ رستوران در سراسر ایران دارد. این شرکت در حال تجزیه و تحلیل امکان گسترش فعالیت و تاسیس شعبه در سایر کشور‌ها است و برای این کار می‌خواهد تقاضای وام کند. یکی از شرایط ایجادشده توسط وام‌دهندگان این است که شرکت باید حداقل نسبت فعلی ۲ داشته باشد. بنابراین مدیر عامل شرکت، از مدیر امور مالی خواهد تا این موضوع را بررسی کند. ترازنامه تجاری به روز اطلاعات زیر را ارائه می‌دهد:

۱- دارایی‌های جاری:

• پول نقد: ۲۱۰،۰۰۰ تومان

• معادل‌های نقدی: ۱۲۵۰۰ تومان

• مطالبات حساب: ۲۴۰۰۰ تومان

• موجودی: ۵۶۷،۰۰۰ تومان

• دارایی‌های جاری دیگر: ۵۴۰۰۰ تومان

• کل دارایی‌های جاری: ۸۶۷،۵۰۰ تومان

۲- بدهی‌های جاری:

• بدهی‌های حساب: ۴۵۳۰۰۰ تومان

• بدهی‌های تعهدی: ۱۱۰،۰۰۰ تومان

• بدهی کوتاه‌مدت: ۴۳۰۰۰ تومان

• کل دارایی‌های جاری: ۶۰۶،۰۰۰ تومان

با استفاده از این اطلاعات، مدیر امور مالی اطلاع می‌دهد که شرکت حداقل الزامات تعیین‌شده توسط بانک را ندارد و بنابراین باید راهکاری برای افزایش نسبت پیدا شود.

تجزیه و تحلیل نسبت فعلی

داشتن نسبت فعلی بالا، در‌های بسیاری را به روی یک شرکت باز می‌‌کند. نقدینگی بالا همراه با سودآوری مناسب، بیشتر وام‌دهندگان را تشویق و ترغیب می‌‌کند. به همین دلیل، تجزیه و تحلیل نسبت فعلی یک وظیفه مهم برای مدیر مالی و همچنین هر سرمایه‌گذاری است که به دنبال یک فرصت بالقوه برای سرمایه‌گذاری می‌گردد.

نسبت فعلی ۱ نشان می‌دهد که مقدار دارایی جاری شرکت برابر میزان بدهی‌های جاری آن است. اگر این عدد بیشتر از یک باشد یعنی دارایی‌ها از بدهی‌ها بیشتر هستند و اگر کمتر از یک باشد بدهی‌ها بیشتر از دارایی‌ها هستند. اگرچه از نظر تئوری فعالیت موفقیت‌آمیز شرکت با نسبت فعلی کمتر از ۱ غیر ممکن است، اما در برخی موارد این امکان وجود دارد که شرکت در لحظه سررسید، پولی برای پرداخت تعهدات خود نداشته باشد.

معمولا به رقم‌های بالا‌تر از ۱٫۵ نسبت جاری بالا گفته می‌شود، این یعنی شرکت حداقل ۵۰٪ دارایی بیشتری نسبت به بدهی‌ها دارد. این شرایط انعطاف‌پذیری شرکت را برای انجام تعهدات مالی نشان می‌دهد. در مثالی که ذکر کردیم، نسبت شرکت کم‌تر از حداقل نیاز بانک است. برای دستیابی به نسبت ۲، آن‌ها می‌توانند تصمیم بگیرند بعضی از بدهی‌های خود را با استفاده از پول نقد موجود و با انحلال بعضی از موجودی‌ها پرداخت کنند. همچنین می‌توانند تلاش خود را بر افزایش فروش و افزایش مقدار دارایی‌های جاری با درآمد حاصل از فروش متمرکز کنند. راه حل دیگر این است که بعضی از دارایی‌های ثابت کسب و کار را به فروش برسانند. درآمد حاصل از این کار به حساب نقدی اضافه می‌شود که باعث افزایش دارایی‌های جاری خواهد شد.

۲- نسبت آنی(سریع)

نسبت آنی یا سریع از دیگر نسبت های نقدینگی است که به مراتب سنجش بهتری از توان مالی یک شرکت نشان می‌دهد. این نسبت توان مالی شرکت برای انجام تعهدات کوتاه مدت خود از محل دارایی‌هایی که نقدشوندگی بالایی دارد را اندازه‌گیری می‌کند. موجودی کالا از آن جهت کسر می شود که قدرت نقدشوندگی پایین‌تری دارد.

با توجه به این فرمول،  اگر قسمت اعظم دارایی های جاری یک شرکت را موجودی کالا آن تشکیل دهد در نتیجه نسبت سریع آن به شدت کاهش پیدا کرده و می‌توان گفت شرکت ناتوان در پرداخت تعهدات کوتاه مدت خود است. معمولاً نسبت یک یا ۱۰۰% را در این مورد مطلوب می دانند.

۳- نسبت وجه نقد

این نسبت در واقع میزان توانایی شرکت را در بازپرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت خود در محافظه‌کارانه‌ترین حالت بررسی می‌کند. در واقع این نسبت بیان می‌کند که شرکت چقدر توانایی بازپرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت خود را از محل وجوه نقد دارد. این نسبت به صورت زیر محاسبه می‌شود:

سخن پایانی

در این مطلب سعی شد مهمترین نسبت‌های مالی نقدینگی و روش تحلیل آن‌ها را به شما آموزش دهیم تا بتوانید بهترین شرکت را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید. بدیهی است شرکت‌هایی که نقدینگی و سرمایه درگردش بیشتری داشته باشند، می‌توانند در کوتاه‌مدت بازده و سود معقول‌تری به همراه داشته باشند و در بلندمدت نیز بستر امنی برای سرمایه‌گذاری شناخته شوند.

[views id=”11485″]