چگونه سبد سهام تشکیل دهیم ؟

سرمایه گذاری در بازار بورس و سهام نیازمند داشتن برنامه‌ریزی و کسب تجربه است. تنها داشتن سرمایه و اقدام به خرید و فروش برای کسب سود در این بازار کافی نیست. یکی از قدم‌های ابتدایی برای فعالیت در بورس،‌ تشکیل سبد سهام متناسب با میزان ریسک‌ پذیری اشخاص است. سبد سهام روشی برای کنترل و کاهش ریسک ‌های بازار بورس و مدیریت دارایی ها است. در این مقاله به تعریف سبد سهام و اصول مورد نیاز برای تشکیل آن می‌پردازیم.

سبد سهام (پرتفوی) چیست؟

همان‌طور که از نام آن مشخص است، سبد سهام یا پرتفوی ترکیبی از سهم‌های مختلفی است که یک سرمایه گذار آن‌ها را خریداری کرده و جزو دارایی های وی به شمار می‌آیند. سبد سهام (پرتفوی) می‌تواند براساس اهداف، انتظارات و میزان ریسک ‌پذیری هر فرد متفاوت باشد. حتماً بارها جمله معروف، همه تخم‌مرغ‌هایتان را در یک سبد نگذارید را شنیده‌اید. این ضرب‌المثل قدیمی نشان‌دهنده آن است که به دلیل وجود ریسک‌ های مختلف و برای جلوگیری از زیان بیشتر، باید گزینه‌های مختلفی برای سرمایه گذاری داشته باشید.

با توجه به ماهیت نوسانی و ریسکی بازار سرمایه، برای کاهش ریسک سرمایه گذاری و کاهش زیان در زمان بحران و افت قیمت سهام، لازم است سهام شرکت‌های مختلفی را در سبد دارایی خود قرار دهید. البته تشکیل سبد سهام با توجه به عوامل تأثیرگذار بر سبد دارایی ها، برای هر فرد می‌تواند متفاوت و پیچیده باشد؛ بنابراین افراد ابتدا باید اهداف و انتظارات خود را مشخص کنند، سپس با در نظر گرفتن استراتژی‌های معاملاتی، پرتفوی خود را به صورت بهینه تشکیل دهند. پرتفوی سهام می‌تواند در طول زمان تغییر کند و افراد می‌توانند براساس انتظارات خود، سبد سهامشان را تغییر دهند.

انواع سبد سهام کدام است؟

برای اینکه سبد سهامی بهینه تشکیل دهید، ابتدا باید بدانید که از سرمایه گذاری خود چه هدفی را دنبال می‌کنید و مدت زمان سرمایه‌گذاری‌تان چقدر است. برای سرمایه گذاری کوتاه مدت یا بلند مدت استراتژی‌های معاملاتی می‌تواند متفاوت باشد. پس از تعیین مدت زمان سرمایه گذاری، بازدهی مورد انتظار خود را برای مدت زمان سرمایه گذاری مشخص کنید و میزان ریسک ‌پذیری خود را نیز تعیین نمایید. با تشکیل سبد سهام و متنوع سازی آن، می‌توانید ریسک را کم کرده و بازدهی خود را افزایش دهید. ۵ روش استراتژیک برای تشکیل سبد سهام وجود دارد که در ادامه به بررسی هر کدام از آن‌ها می‌پردازیم.

۱- سبد سهام تهاجمی:

سبد سهام تهاجمی یا The Aggressive Portfolio، دارای ریسک و بازدهی بسیار بالا است. سرمایه گذارانی که درجه ریسک ‌پذیری زیادی دارند و به دنبال سودهای هنگفتی هستند، این نوع سبد سهام را تشکیل می‌دهند و دارایی ها و سهام شرکت‌هایی با ریسک بالا را انتخاب می‌کنند. سهام با ریسک بالا معمولاً ریسک ‌های سیستماتیک و نوسانات قیمتی بالایی نسبت به سایر سهام و کل بازار دارند. شرکت‌هایی که سهام ریسکی دارند به طور معمول در آستانه رشد خود هستند و پیش‌بینی رشد بالایی در آینده برای آن‌ها وجود دارد.

سرمایه گذارانی که تمایل به تشکیل سبد سهام تهاجمی دارند، بیشترین درصد از پرتفوی خود را به این سهام اختصاص می‌دهند. با این حال برای کنترل ریسک خود می‌توانند بخشی از سرمایه خود را نیز به سهام کم ریسک یا دارایی های با درآمد ثابت تخصیص دهند. این افراد با اینکه بازدهی بالایی از سبد سهام خود دارند، در صورت اصلاح بازار، زیان زیادی نیز متحمل می‌شوند.

۲- سبد سهام دفاعی:

سبد سهام دفاعی یا The Defensive Portfolio دارای ریسک سیستماتیک و نوسان کمی هستند. سبد سهام دفاعی در زمان‌های خوب یا بد بازار، معمولاً خوب عمل می‌کنند. سهام این سبد متعلق به شرکت‌های تولیدی است که محصولاتشان نیاز اساسی اقتصاد بوده و تقاضا برای محصولات آن‌ها تقریباً ثابت و مشخص است؛ بنابراین با نوسان اقتصاد دچار بحران نمی‌شوند. برای تشکیل سبد سهام دفاعی، می‌توان سهام این‌گونه شرکت‌ها را از صنایع مختلف موجود در بازار خریداری کرد. لازم به ذکر است که سبد دفاعی دارای ریسک و بازدهی کمی خواهد بود.

۳- سبد سهام درآمدی:

سبد سهام درآمدی یا The Income Portfolio دارایی ریسک و بازدهی کمی بوده که بازدهی تقریباً ثابتی در طول زمان دارد. این سبد بیشتر بر سهام شرکت‌هایی متمرکز است که سود سالانه پرداخت می‌کنند؛ به عبارت دیگر، شرکت‌ها تصمیم می‌گیرند که درصد بیشتری از سود خالص خود را به سهامداران پرداخت کنند. شرکت‌های با رشد کم یا متوسط از جمله این شرکت‌ها هستند. برخی از سهام سبد درآمدی می‌تواند با سبد دفاعی یکسان باشد. سبد سهام درآمدی باید همواره جریان نقدی مثبتی برای سرمایه گذار داشته باشد. افرادی که به دنبال یک منبع درآمد بادوام و مطمئن هستند، می‌توانند اقدام به تشکیل این نوع سبد سهام نمایند.

۴- سبد سهام سوداگرانه:

سبد سهام سوداگرانه یا The Speculative Portfolio سبدی با ریسک بسیار بالا است؛ به عبارت دیگر سهام موجود در این سبد، متعلق به شرکت‌های پرریسک بوده که آینده مبهمی دارند و در صورتی که شرایط شرکت خوب پیش رود، سود بالایی نصیب سرمایه گذاران می‌شود، اما در غیر این صورت زیان هنگفتی در انتظار سرمایه گذارانش است. شرکت‌هایی که در آستانه رشد خود هستند و یا اخباری خوش‌بینانه برای آن‌ها وجود دارد؛ از این‌گونه شرکت‌ها هستند. تشکیل سبد سهام سوداگرانه نیاز به اختصاص وقت بیشتری برای انتخاب و سرمایه گذاری در مقایسه با سایر سبدها دارد. همچنین برای تشکیل این سبد نیاز به تجربه بالایی است؛ زیرا با یک انتخاب فرد می‌تواند در مدت زمان کوتاهی سود فراوانی را به دست آورد؛ اما در مقابل با یک انتخاب اشتباه، ممکن است سرمایه زیادی را در همان مدت کوتاه از دست دهد.

۵- سبد سهام ترکیبی:

سبد سهام ترکیبی یا The Hybrid Portfolio دارای سود و بازدهی متغیر است. در این سبد علاوه بر سهام شرکت‌های بورسی، صندوق های سرمایه گذاری، اوراق مشارکت و اوراق بدهی نیز وجود دارد. سررسید اوراق این سبد، می‌تواند متفاوت باشد. دارایی های این سبد انعطاف‌پذیری بالاتری نسبت به سایر سبدها دارد. همچنین بهتر است برای تشکیل این سبد از دارایی ها و سهامی استفاده شود که همبستگی منفی نسبت بهم داشته باشند و روند یکسانی نداشته باشند. بدین معنی که اگر سهمی در یک بازه زمانی منفی است، روند سایر سهام و دارایی ها مثبت باشد. تنوع دارایی های این سبد از سایر سبدها بیشتر است؛ بنابراین در صورتی که یک دارایی دچار زیان شود، سود و بازدهی سایر سهام و اوراق ضرر آن را جبران می‌کنند.

اصول تشکیل سبد سهام

همان‌طور که توضیح دادیم پس از تعیین اهداف، انتظارات، میزان بازدهی و ریسک پذیری، باید نوع سبد سهام خود را انتخاب کنید. سپس براساس اصول تشکیل سبد و متنوع سازی پرتفوی، سهام مورد نظر خود را خریداری نمایید. به طور کلی برای تشکیل سبد سهام اصولی وجود دارد که باید آن‌ها را رعایت کرد. در اینجا به سه اصل کلیدی برای تشکیل سبد سهام می‌پردازیم.

۱- بررسی وضعیت اقتصاد جهان و کشور

تحلیلگران بنیادی همواره با پیگیری اخبار، اطلاعات و اتفاقات در سطح بین‌المللی و سطح کشور به‌طور بنیادی، صنایع، شرکت‌ها و سهام آن‌ها را بررسی می‌کنند. تغییرات قیمت کالاها و محصولات در جهان و کشور می‌تواند بر قیمت سهام شرکت‌ها تأثیرگذار باشد. این مورد در خصوص کالاهایی مانند نفت و فلزات اساسی، بیشتر خود را نشان می‌دهد و کوچک‌ترین تغییر قیمتی در سطح جهانی می‌تواند بر سهام شرکت‌های داخلی تأثیرگذار باشد. همچنین وضعیت اقتصادی داخل کشور، رخدادهای سیاسی و اقتصادی مانند تغییر نرخ ارز، نرخ بهره و تصمیمات دولت، بر قیمت سهام شرکت‌های بورسی تأثیرگذار است؛ بنابراین برای تشکیل یک سبد سهام بهینه، توجه به بازارهای جهانی و داخلی اهمیت بالایی دارد.

۲- بررسی صنایع و شرکت‌ها

صنایعی مختلفی در بازار بورس در حال فعالیت هستند. اینکه هر صنعتی در چه وضعیتی قرار دارد و شرایط آینده چه خواهد شد، بسیار اهمیت دارد. برای تشکیل سبد سهام باید این شرایط را بررسی کنیم و از میان نمادهای فعال در هر صنعت و براساس نوع سبدی که تشکیل می‌دهیم، شرکت‌ها را انتخاب کنیم. برای انتخاب سهام باید علاوه بر بررسی وضعیت صنعت و صورت‌های مالی شرکت مورد نظر، روند قیمت آن‌ها را با انجام تجزیه و تحلیل‌هایی مانند تحلیل بنیادی و تکنیکال پیش‌بینی نمود.

۳- بررسی وضعیت و عملکرد سبد سهام

پس از انجام تحلیل‌ها و بررسی‌های مختلف برای انتخاب سهام، باید همواره وضعیت عملکردی و سود و زیان آن‌ها را به صورت دوره‌ای نیز مورد بررسی قرار داد. استراتژی‌های معاملاتی مختلفی وجود دارد که برای نگهداری یا کم و زیاد کردن حجم سهام مناسب هستند. به‌طور کلی می‌توان درصدهای مشخصی از سبد را به سهام پرریسک، با ریسک متوسط و کم ریسک اختصاص داد تا تعادل در سبد حفظ شود. همچنین می‌توان از هر صنعتی تعدادی سهم را برگزید و با متنوع‌سازی پرتفوی، روندهای نزولی و صعودی با هم خنثی شوند.

کلام آخر

با توجه به وجود سبدهای سهام مختلف در بازار بورس و اصولی که برای تشکیل سبد سهام وجود دارد، افراد باید سبد سهام مختص به خود را تشکیل دهند. به دلیل آن‌که ویژگی‌ها و انتظارات افراد از هم متفاوت است، سبد سهام آن‌ها نیز با یکدیگر تفاوت دارد. سرمایه گذاران باید همه این موارد را در نظر بگیرند و سپس به تشکیل سبد سهام بهینه خود اقدام کنند. سرمایه گذاری و ساختن سبد دارایی نسبت به گذشته، پیچیدگی بیشتری دارد؛ بنابراین نیاز به اختصاص زمان بیشتری نیز دارد. با کسب آموزش و تجربه می‌توان پرتفوی سهام را به گونه‌ای تشکیل داد که سرمایه و ریسک به بهترین شکل مدیریت شود.

[views id=”10753″]