آیا سبدگردانی درآمد ثابت ماهیانه دارد؟

سبدگردانی خدمتی خاص در فرایند سرمایه گذاری است که در آن افراد، سرمایه خود را در اختیار تیمی متخصص و حرفه ای در بازار مالی قرار می‌دهند تا این تیم، در مورد سبد سرمایه‌گذاری او تصمیم بگیرند. تیم متخصص سبدگردانی همه شرایط فرد سرمایه‌گذار و اهداف و انتظارات او را در نظر می‌گیرد و بر مبنای اطلاعات کسب شده، سبدی اختصاصی برای او تشکیل می‌دهد. این سبد می‌تواند شامل دارایی‌های مختلف بازار سرمایه از جمله سهام، حق تقدم سهام، اوراق مشارکت، واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سایر دارایی‌ها مثل صندوق‌های طلا و یا گواهی‌هایی مثل زعفران، پسته زیره باشد. سبد مذکور براساس میزان بازدهی مورد انتظار سرمایه گذار و درجه ریسک‌پذیری ایشان انتخاب می‌شود. در سبدگردانی مالک دارایی شخص سرمایه گذار بوده و در قالب قرارداد رسمی سازمان بورس وکالت خرید و فروش را به تیم متخصص و مجرب واگذار می‌کند.

در این میان، ممکن است این سؤال پیش بیاید که آیا سبدگردانی اختصاصی، درآمد ثابت ماهیانه دارد یا خیر. برای پاسخ به این سؤال باید ابتدا با ویژگی‌های مختلف سبدگردانی آشنا شویم.

مدت زمان سبدگردانی اختصاصی

قراردادهای سبدگردانی می‌تواند دوره‌های زمانی متفاوتی داشته باشد اما به طور متداول، مدت قرارداد سبدگردانی یک ساله است. یک سال زمان مناسبی است تا شرکت‌های بورسی گزارش‌های خود را ارائه داده و سود سالانه خود را مشخص کنند. همچنین سایر دارایی‌های نیز در طول یک سال می‌توانند عملکرد واقعی خود را نشان دهند. به طور کلی سبدگردانی، روش سرمایه‌گذاری میان‌مدت و بلندمدت است تا بتواند بازدهی مناسبی را نصیب سرمایه‌گذار کند. بنابراین، مدت زمان حداقل یک سال، بسیاری از ریسک‌های سرمایه‌گذار را کاهش داده و احتمال سودآوری را بیشتر می‌کند.

با این حال، قراردادهای سبدگردانی انعطاف‌پذیر هستند. بدین معنی که سرمایه‌گذار می‌تواند هر زمان که مایل بود درخواست بخشی یا همه مبلغ سرمایه خود را ارائه دهد. مگر در حالتی که سرمایه در سهم‌های سرمایه‌گذاری شده باشد که نماد معاملاتی آن‌ها توسط سازمان بورس متوقف شده و امکان معامله بر روی آن‌ها وجود نداشته باشد.

تضمین در سبدگردانی اختصاصی

سرمایه‌گذاری به خودی خود ماهیتی نوسانی و همراه با ریسک بوده و برای آن تضمینی وجود ندارد. سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مالی مانند زمین، ملک، طلا، ارز و … همانند سرمایه گذاری در بورس ، این تضمین را به سرمایه‌گذار نمی‌دهد که سود کسب کند. هر کدام از این دارایی‌ها پس از خرید می‌توانند کاهش‌یافته و فرد را با ضرر مواجه سازند. بنابراین سرمایه‌گذاری در بازار بورس و سهام نیز ضمانتی برای اصل سرمایه و سود نخواهد داد. از آن جایی که سبدگردانی اختصاصی نیز نوعی سرمایه گذاری در بازار بورس به حساب می‌آید، سود تضمین شده برای آن وجود ندارد. به عبارت دیگر، سرمایه‌گذاری نوعی پیش‌بینی برای افزایش دارایی است که احتمال نرسیدن به پیش‌بینی وجود دارد. اما نقطه قوتی که در خصوص سبدگردانی اختصاصی وجود دارد این است که یک تیم حرفه‌ای و متخصص وجود دارد که درآمد تیم به میزان زیادی به سود مشتری وابسته است. در واقع، کارمزدی که سبدگردان از سبدگردانی اختصاصی دریافت می‌کند ارتباط کامل و مستقیمی با سود سبد تشکیل شده دارد. بدین ترتیب، تضاد منافعی بین شرکت و سرمایه گذار وجود نداشته و سبدگردان همه تلاش خود را می‌کند تا سبد با بازدهی‌های بالایی همراه باشد تا درآمدی بیشتری نیز نصیب خودش شود.

کارمزد سبدگردانی اختصاصی

همانند هر خدمت دیگری که افراد دریافت می‌کنند و در مقابل هزینه خدمات یا کارمزد آن را پرداخت می‌کنند، سبدگردانی اختصاصی نیز کارمزد دارد. این کارمزد به میزان زیادی به بازدهی سبد سرمایه‌گذاری بستگی دارد. برای مثال، کامزد شرکت سبدگردان آگاه برای ارائه خدمات سبدگردانی اختصاصی به صورت زیر است:

• ثابت: ۱% درصد از میانگین ارزش سبد خواهد بود که در طول مدت قرارداد به صورت روزانه محاسبه و توسط شرکت سبدگردان در انتهای قرارداد دریافت خواهد شد.
• کارمزد مبتنی بر عملکرد که به‌گونه‌ای تدوین‌شده است که منافع شرکت سبدگردان و سرمایه‌گذار در یک راستا باشد. بدین صورت که تا سقف نرخ سود بدون ریسک، کارمزدی دریافت نمی‌شود و بیش از آن مقدار، کارمزد مبتنی بر عملکرد ۲۰% است که متناسب با میزان آورده اولیه سرمایه گذر تخفیفاتی قابل اعمال است.

بدین ترتیب، هرچه عملکرد سبدگردان بهتر بوده و بازدهی سبد بالاتر باشد، درآمد سبدگردان هم بالاتر خواهد بود.

برای مثال، فرض کنید که نرخ سود بدون ریسک در بازار سالیانه ۲۰% است. در صورتی که بازدهی یک ساله سبد سرمایه‌گذاری ۳۵% باشد، کارمزد سبدگردان به صورت زیر محاسبه می‌شود:

درصد سودی که سبدگردان از روی آن کارمزد دریافت می‌کند:

۳۵% – ۲۰% = ۱۵%

کارمزد مبتنی بر عملکرد سبدگردان:

۱۵% × ۲۰% = ۳%

ارکان نظارتی سبدگردانی اختصاصی

سبدگردانی اختصاصی دارای رکن نظارتی است که به آن امین سبدگردان گفته می‌شود. امین شخصی حقوقی است که در صورت تائید سازمان بورس، وظیفه نظارت بر عملکرد شرکت سبدگردان را دارد. از دیگر وظایف امین این است که بر مفاد قراردادهای سبدگردانی  نظارت داشته باشد. همچنین او وظیفه بررسی دستورالعمل تأسیس و فعالیت سبدگردانی را داشته و بر اجرای مقررات سازمان توسط سبدگردان نظارت می‌کند. بدین ترتیب می‌توان گفت که سبدگردانی یکی از راه‌های امن سرمایه‌گذاری است و افراد با خیالی آسوده می‌توانند سرمایه خود را در اختیار شرکت‌های معتبر سبدگردان که از طرف سازمان بورس و اوراق بهادار، مجوز سبدگردانی دارند؛ قرار دهند.

بازدهی سبدگردانی اختصاصی

برای محاسبه سود سبدگردانی اختصاصی همانند محاسبه سود سایر دارایی‌ها معادله بازدهی قابل استفاده است. به طور معمول دو روش برای محاسبه بازدهی سبد وجود دارد:

۱- نرخ بازدهی پول (MWRR)

این نرخ برای هر سبد اختصاصی محاسبه می‌شود و به‌گونه‌ای طراحی شده که تا بیانگر بازدهی هر سبد اختصاصی توسط مدیران سبدگردانی باشد.

برای محاسبه بازدهی هر سبد اختصاصی از معادله زیر استفاده می‌شود:

که در آن:

MWRR_it = بازدهی سبد اختصاصی  iام در دوره t،

 = E_it ارزش سبد اختصاصی i ام در پایان دوره  t،

B_it = ارزش سبد اختصاصی  iام در ابتدای دوره t ،

C_ij = جریان نقدی  jام سبد اختصاصی  iام در دوره t (افزایش سرمایه سرمایه‌گذار طی دوره به عنوان جریان نقدی ورودی و برداشت وی از سبد اختصاصی به‌عنوان جریان نقدی خروجی تلقی می‌شود. جریان نقدی ورودی با علامت مثبت و جریان خروجی با علامت منفی خواهد بود.) ،

t_ij = زمان باقیمانده (به روز) از تاریخ وقوع جریان  jام سبد اختصاصی  iام تا پایان دوره  t،

T_it  = طول کل دوره زمانی مورد نظر( t به روز).

۲- نرخ بازدهی زمانی وزنی (TWRR)

این نرخ بیانگر بازدهی کل دارایی‌های تحت مدیریت سبدگردان است و نشان می‌دهد که سبدگردان به طور متوسط تا چه حد در مدیریت سبدهای اختصاصی تحت مدیریت خود، موفق به کسب بازدهی برای سرمایه‌گذاران شده است. به عبارت دیگر، سرمایه‌گذاران با توجه به بازدهی سبدگردان، می‌توانند عملکرد او را ارزیابی کرده و در مورد سپردن سرمایه خود تصمیم‌گیری کنند.

نتیجه‌گیری

حال که با ویژگی‌های سبدگردانی آشنا شدید، به سؤال خود بازمی‌گردیم. آیا سبدگردانی درآمد ثابت ماهیانه دارد؟

بر اساس ویژگی‌های بیان شده، می‌توان گفت که براساس شرایط بازار و در اکثر اوقات، سود سبدگردانی بسیار بیشتر از حالتی است که افراد خود به طور مستقیم در بازار سرمایه به معامله می‌پردازند. دانش بالای تیم سبدگردانی و تمرکز دائم بر روی بازار با سپردن زمان زیاد، این مزیت را دارد که آن‌ها بتوانند بهترین فرصت‌های سرمایه‌گذار را شناسایی کرده و در آن‌ها سرمایه‌گذاری کنند و بازدهی‌های بالایی کسب کنند. بنابراین درآمد از سبدگردانی اختصاصی می‌تواند بسیار زیاد باشد؛ اما سبدگردانی درآمد ثابت یا ماهیانه ندارد. عملکرد سهام، اوراق، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سایر دارایی‌ها در طول سال یا ماه می‌تواند بسیار متفاوت باشد. اخبار، شایعات و تغییرات اقتصادی می‌تواند بر روند قیمتی این دارایی‌ها تأثیرگذار باشد. بنابراین به دلیل ماهیت نوسانی بازار بورس، درآمد ثابت در سبدگردانی غیرممکن است. اما در مجموع و در بلندمدت می‌توان بازدهی آن را بالا در نظر گرفت.