هوش مالی چیست؟

شم اقتصادی یا هنر و استعدادی که افراد در کسب ثروت به خرج می‌دهند، به عنوان «هوش مالی» شناخته می‌شود. به بیان دیگر ثروتمندان با ایجاد و تقویت راه‌های رسیدن به پول کسب درآمد می‌کنند و نه صرفا با کار کردن! هوش مالی با IQ متفاوت است و نابغه‌ها لزوما هوش مالی بالایی ندارند. در بسیاری از موارد افرادی را می‌بینیم که در رده‌های بالای شغلی و درآمدی، همچنان گرفتار مسائل مالی هستند. در این مقاله هوش مالی را به شما معرفی می‌کنیم و راهکارهایی را در اختیارتان می‌گذاریم که با استفاده از آن‌ها، می‌توانید هوش مالی خود را افزایش دهید.

تعریف هوش مالی

هوش مالی یا Financial IQ به توانایی یک فرد برای حل مشکلات مالی خود و دیگران گفته می‌شود. به بیان دیگر، هوش مالی همان قدرت حل مسئله است. شخصی که می‌تواند از پس چالش‌های سخت مالی برآید، در حقیقت دارای هوش مالی خوبی است. هر مقدار هوش مالی بالاتر باشد، به تبع آن درآمد و پول بیشتر و راحت‌تری به دست می‌آید و این دو در راستای یکدیگر قرار دارند. اقتصاددانان تعریف دیگری از هوش مالی ارائه کرده‌اند و بنا بر آن تعریف، شیوه‌های کسب درآمد در زمان کم و کوتاه را نیز هوش مالی می‌دانند. به طور کلی می‌توان گفت دانش، اطلاعات و توانایی‌های هر فرد در ثروت آفرینی، حل مسائل اقتصادی و مدیریت بحران‌های مالی، همگی هوش مالی و یا به عبارت عامیانه شم اقتصادی است.
رابرت کیوساکی، یکی از مطرح‌ترین ثروتمندان خودساخته، معتقد است که هوش مالی به رفتار فرد با پول اشاره دارد. این رفتار بر پایه سه مفهوم سرمایه، بدهی و جریان مالی به نمایش گذاشته می‌شود. در واقع با بررسی مواردی چون نوع کسب ‌و کار، میزان درآمد، سرمایه ثابت، هزینه‌ها و… می‌توانیم به میزان هوش مالی فرد دست پیدا کنیم. با توجه به تعاریف بالا متوجه شدیم که برای ثروتمند شدن نیاز به نوعی هوش خاص هست. حال اگر گمان می‌کنید که دارای هوش مالی پایینی هستید نگران نباشید؛ زیرامی‌توانید این ویژگی را در خود تقویت کنید. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم که اهمیت داشتن هوش مالی و تقویت آن چیست؟

چرا باید هوش مالی خود را ارتقا دهیم؟

یادگیری و ارتقاء هوش مالی ضرورتی است که باید جزو برنامه‌های زندگی خود قرار دهیم زیرا اگر این علم را نیاموخته باشیم، باید با مشکلاتی چون نداشتن درآمد کافی، ساعات کاری زیاد در مقابل درآمد کم و مشکلات مالی بسیار، دست و پنجه نرم کنیم و از زندگی ایده‌آل خود دور بمانیم. در واقع حل مشکلات مالی به نوبه خود باعث افزایش هوش مالی می‌شود. به حال خود رها کردن این مشکلات هرچند در ابتدا کوچک باشند، بعد از مدتی مانند سیلی خانمان برانداز ممکن است به ورشکستگی مالی منتهی شوند. رابرت کیوساکی معتقد است که دلیل فقر، بیشتر بودن تعداد مشکلات مالی شما از تعداد راه‌حل‌ها است. به گفته او: «قوانین پول در جهان تغییر کرده است و پول باید مثل آب جاری باشد و چنان چه از حرکت باز ایستد به سرعت ارزش خود را از دست می‌دهد».

رابطه هوش مالی با پول

طبق تعاریف بالا و این که داشتن هوش مالی در دنیای امروز یکی از الزامات است، در ادامه برای این که بتوانید این مهارت را به خوبی درک کنید از «پول» خواهیم گفت. زیرا تا زمانی که پول را به درستی نشناسیم نمی‌توانیم هوش مالی خود را افزایش دهیم. پول یک محرک بسیار قوی برای بعضی از احساسات آدمی است. به عنوان مثال، همه ما به گونه‌ای نسبت به پول حریص هستیم و نمی‌توانیم احساسات خود را در رابطه با آن مخفی کنیم یا احساساتی مانند هیجان و غرور رابطه مستقیم با پول دارند.
پول وسیله‌ای برای رسیدن ما به اهداف و آرزوهایمان است و به همین دلیل برای‌مان ارزشمند است. این ارزش سبب شده است که مهمترین اولویت اکثر مردم دنیا پول باشد. گفتنی است که افراد مختلف نظرات متفاوتی راجع به پول دارند و نمی‌توانید دو نفری را بیابید که نظری یکسان در رابطه با آن داشته باشند. این نظرات تشکیل‌دهنده هوش مالی در افراد هستند. در واقع تفاوت شخصی که هنگام رو به رو شدن با مشکلات و مسائل مالی فورا سردرگم می‌شود و این مشکلات تاثیرات مثبت یا منفی زیادی روی او می‌گذارد با فردی که در کمال خونسردی به حل مسئله می‌پردازد، در میزان هوش مالی است. دقت کنید که همیشه راه حل مسائل و مشکلات مالی پول نیست بلکه طریقه سرمایه‌گذاری یا خرج آن اهمیت بیشتری دارد و این جا است که مهارت هوش مالی به دردمان می‌خورد.

راهکارهای ساده برای تقویت و افزایش هوش مالی

در ادامه به راهکارهایی اشاره خواهیم کرد که با به کارگیری آن‌ها می‌توانید هوش مالی خود را افزایش دهید. از آن جا که پول بیشتر با هوش مالی بالاتر رابطه مستقیم دارد، اگر تمامی این موارد را یاد گرفته و به کار ببرید، می‌توانید درآمدزایی خود را تا حد زیادی افزایش دهید.

۱- روی اهداف اصلی خود تمرکز کنید

برای کسب هوش مالی و تقویت آن لازم است که تنها به اهداف‌تان فکر کنید. فکر آدمی افسار گسیخته است و هر لحظه به سمتی کشیده می‌شود. بنایراین باید سعی کنید که تنها روی هدف‌تان تمرکز کنید و اجازه ندهید که موارد بیهوده ذهن شما را درگیر کند و انرژی و وقت‌تان را هدر دهد. علاوه بر تمرکز روی هدف، جسارت داشتن و اهل ریسک بودن نیز از ابزار لازم تقویت هوش مالی است. تلاش کنید با ترس‌هایتان مقابله کنید تا مانع پیشرفت و موفقیت شما نشوند.

۲- مدیریت زمان داشته باشید

یکی از مهمترین مواردی که برای تقویت هوش مالی خود به آن نیاز دارید، مدیریت زمان است. مدیریت زمان در همه امور زندگی اهمیت دارد اما نقش آن در رابطه با مسائل مالی پررنگ‌تر است. می‌دانیم که ثروتمند شدن یک شبه اتفاق نمی‌افتد و این فرآیند زمان‌بر، با مدیریت آگاهانه زمان نتایج شگفتی را رقم خواهد زد. رسیدن به مهارت هوش مالی در بلند مدت و با تمرین، تکرار، کسب تجربه و ترک برخی از عادت‌های اشتباه و جایگزینی آن با عادات مثبت اتفاق می‌افتد اما تاثیرات آن در کوتاه مدت آشکار می‌شود. زمان یکی از باارزش‌ترین سرمایه‌های انسان است. پس برای آن که یک سرمایه‌گذار موفق باشید، بهتر است کاملا به ارزش زمان واقف باشید و مدیریت آن را بیاموزید.

۳- توانایی حل مسئله را در خود پرورش دهید

برای آن که مشکلات مالی خود را به راحتی حل کنید باید مهارت رفع و رجوع مشکلات را بلد باشید یا توانایی تشخیص فرصت‌های مناسب سرمایه‌گذاری را داشته باشید. توانایی حل مسئله‌های مالی یکی از نشانه‌های اصلی داشتن هوش مالی است که منجر به کسب سودهای کلان می‌شود. استفاده از تجربیات و آموزش‌های افراد موفق نیز نقش چشمگیری در تقویت هوش مالی دارد. به همین دلیل است که بسیاری از مردم پول‌شان را به دست کارشناسان مالی مانند بانک‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌سپارند تا به کمک آن‌ها از بازارهای مالی کسب سود کنند. یکی دیگر از راه‌های آموختن حل مسئله مطالعه است. با مطالعه کتاب مدیران موفق و میلیاردهای دنیا و آشنایی با راه‌هایی که آن‌ها برای کسب درآمد توصیه کرده‌اند می‌توانید هوش مالی خود را افزایش دهید.

۴- بدهی‌های خود را کاهش دهید

هر چیزی که به میزان پول شما اضافه کند؛ دارایی و هرچه که آن را کم کند؛ بدهی است. به عنوان مثال اگر شغل و درآمدی دارید، آن دارایی شما و قبض تلفن‌تان بدهی شما است زیرا درآمد به پول شما می‌افزاید و قبض از پول شما کم می‌کند. اکثر افراد فرق بین دارایی و بدهی را نمی‌دانند. مثلا زمانی که ماشین یا دوچرخه می‌خریم گمان می‌کنیم که به دارایی ما اضافه شده است. در صورتی که واقعیت این است که به میزان بدهی خود اضافه کرده‌ایم. این‌ها بدهی‌هایی هستند که در قالب نگهداری، سوخت و… از میزان پول ما کم می‌کنند و ارزش‌شان نیز پایین می‌آید. حال که فرق بدهی و دارایی را تشخیص دادید، می‌توانید تمام دارایی‌ها و بدهی‌های خود را فهرست و بدهی‌های ناخواسته را حذف کنید.

۵- هزینه‌های خود را پیگیری و صرفه‌جویی کنید

برای آن که هزینه‌های ناخواسته و غیر ضروری خود را کاهش دهید، لازم است که عادت‌های خرج کردن خود را پیگیری کنید. بهترین راه برای پیگیری این است که تمامی مخارج خود را یادداشت کنید. با یادداشت کردن هزینه‌های خود می‌توانید میزان دخل و خرج خود را به دست آورده و از آن پس بهینه‌تر خرج کنید. روش دیگر صرفه‌جویی است. در واقع هرچه بیشتر صرفه جویی کنید بهتر است. سعی کنید ۴۰٪ از درآمد خود را سرمایه‌گذاری و ۶۰٪ مابقی را برای هزینه های ماهانه خود استفاده کنید. بدانید که صرفه‌جویی نشانه خساست نیست بلکه یکی از نشانه‌های داشتن هوش مالی است.

۶- برای حفاظت از پول‌تان سرمایه‌گذاری کنید

تمامی متخصصان مالی بر این باورند که سرمایه‌گذاری پول بهتر از پس‌انداز است. با پس انداز پول راکد می‌ماند و با وجود تورم، پس از مدتی ارزش خود را از دست می‌دهد. در حقیقت سرمایه‌گذاری دیگر یک انتخاب نیست بلکه ضرورتی است که بدون آن امکان رسیدن به موفقیت مالی وجود ندارد.

کلام آخر

در این مقاله گفتیم که برای رسیدن به موفقیت مالی باید نوع خاصی از هوش را در زندگی خود به کار بگیریم که به آن هوش مالی می‌گویند. هوش مالی یک مهارت است و می‌توان آن را با آموزش دیدن، تمرین، تکرار و کسب تجربه به دست آورد. توصیه می‌کنیم که هوش مالی را به خوبی بیاموزید تا با استفاده از آن جنبه‌های مالی مختلف زندگی خود را متحول کنید و با ایجاد عادات مالی مثبت، راحت‌تر و سریع‌تر ثروتمند شوید.