صندوق سرمایهگذاری نهادی مالی است که به منظور مدیریت حرفهای وجوه سرمایهگذاران، با مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار تأسیس شده و تحت نظارت آن فعالیت مینماید. این صندوقها با تجمیع وجوه سرمایهگذاران و در اختیار داشتن منابع مالی گسترده و با استفاده از دانش و تخصص مدیریت سبد دارایی، تلاش میکنند این امکان را برای سرمایهگذاران فراهم کنند تا با دارایی مورد
نظر خود (هرچند اندک) در سبدی متنوع از اوراق بهادار شامل سهام، اوراق مشارکت و سایر داراییهای مالی سرمایهگذاری نموده و از مزایای آن بهرهمند شوند. سرمایهگذاران با خرید واحدهای (یونیت) صندوق قادر به سرمایهگذاری در صندوقها هستند.
واحدهای سرمایهگذاری کوچکترین جز صندوقها را تشکیل میدهند که به دو دسته تقسیم میشوند:
ارزش خالص داراییها از طریق کسر بدهیهای صندوق از ارزش روز کل پرتفو (سبد داراییها) بدست میآید.
بدهی های صندوق – ارزش روز کل پرتفو = ارزش خالص دارایی ها
بر این اساس اگر بخواهیم ارزش خالص داراییها را به ازای هر سهم بدست آوریم کافی است ارزش خالص داراییها را بر تعداد واحدهای صندوق تقسیم کنیم:
ارزش خالص دارایی ها
—————————————
تعداد واحد های صندوق
قیمت صدور یا فروش واحدهای سرمایهگذاری، که بر مبنای خالص ارزش دارایی صدور ( NAV صدور) تعیین میشود، همواره اندکی بیش از خالص ارزش روز داراییهای صندوق به ازای هر واحد سرمایهگذاری است؛ زیرا وجه نقد حاصل از فرایند صدور واحد سرمایهگذاری باید توسط مدیر صندوق به خرید اوراق بهادار جدید اختصاص یابد که به طور طبیعی مستلزم پرداخت کارمزد خرید است. برای پرهیز از تحمیل هزینهی معاملات و سایر هزینههای احتمالی ورود سرمایهگذار جدید به سرمایهگذاران قبلی در واقع به میزان خالص آوردهی سرمایهگذار جدید، واحدهای سرمایهگذاری در اختیار وی قرار میگیرد.
قیمت بازخرید یا ابطال واحدهای سرمایه گذاری بر پایه خالص ارزش دارایی ابطال (NAV ابطال) و با فرض کسر هزینههای مربوط به معاملات از بهای فروش داراییهای سبد تعیین میشود و مبنای خالص پرداخت به شخص قرار میگیرد. در واقع، در صورت تمایل سرمایهگذار به خروج از صندوق، این اطمینان برای او وجود دارد که پول خود را با کسر هزینههای متعارف معاملات دریافت میکند.
به دلایلی ممکن است در برخی مقاطع زمانی تعدادی از سهام موجود در سبد اوراق بهادار صندوق، بازار فعال نداشته باشند؛ در نتیجه، آخرین قیمت اعلام شده در تابلوی معاملاتی نمیتواند ارائهکننده واقعیات موجود و قیمت واقعی و منصفانه این نوع سهام باشد. به همین دلیل، به مدیر صندوق این اختیار داده شده است که در چارچوب دستورالعمل مربوط، بتواند در شرایط مشخص، قیمت برخی سهام موجود در سبد سرمایهگذاری را تا حدودی تعدیل کند. قیمت آماری تنها یک مبنای مقایسهای است و در آن
آخرین قیمت بسته شدن سهام (بدون اعمال تعدیل مدیر) منظور شده است. بنابراین، در شرایطی که مدیر هیچیک از قیمتهای سهام موجود در سبد سرمایهگذاری صندوق را تعدیل نکرده باشد، قیمتهای آماری صدور و ابطال اعداد واحدی را نشان میدهند.
نمونه ساختار عملیاتی یک صندوق در قالب نمودار زیر نشان داده شده است: